آنچه در این مطلب می خوانید:
دولت ها در تمامی کشورهای جهان برای اداره امور کشور و تامین مخارج خود به واسطه فراهم نمودن فضای کسب و کار، از افراد و سازمان ها تحت عناوین گوناگونی اقدام به دریافت مالیات می کنند. سازمان امور مالیاتی در کشور ما نیز متصدی این امر است و در این راستا قوانینی را تصویب نموده که با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تغییرات قوانین، در فواصل مورد نیاز اقدام به ایجاد تغییر در آن ها می کند. در این مقاله از سامانه مناقصات هزاره قصد داریم به بررسی مالیات مستقیم پرداخته و شما را با انواع آن آشنا کنیم.
مالیات مستقیم چیست؟
مالیات مستقیم به مالیات هایی گفته می شود که افراد در اطلاع پرداخت آنها قرار دارند. برای مثال؛ یک نوع از این مالیات بر روی درآمد افراد گرفته می شود و فرد خودش می داند که قسمتی از درآمدش برای مالیات کسر شده است. مالیات مستقیم با نام های دیگری مثل مالیات عملکرد نیز شناخته می شود. این نوع مالیات به صورت مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی از اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می شود.
برای این نوع مالیات شرکت ها و اشخاص حقیقی باید اظهارنامه های خود را تکمیل کنند و آن را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. به این ترتیب سازمان امور مالیاتی از دخل و خرج این کسب و کارها مطلع می شود و می تواند میزان مالیات آنها را مشخص کند.
انواع مالیات مستقیم
همان طور که اشاره شد، مالیات مستقیم از درآمد و دارایی افراد کسر می گردد و پرداخت آن توسط افراد و سازمان های مشمول، الزامی است. انواع مالیات مستقیم خود به دو دسته؛ مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می شود.
مالیات بر دارایی
درواقع منظور از دارایی، کلیه حقوقی است که یک شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به اشیا، اموال، املاک و غیره دارد و به او اجازه تصرف مالکانه در این موارد را می دهد. مالیات بر دارایی خود به ۲ دسته طبقه بندی می شود:
مالیات بر ارث
یکی از رایج ترین مواردی که در مالیات بر دارایی وجود دارد، مالیات ارثیه است که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده اند. این نوع مالیات، زمانی اعمال می شود که فردی فوت کرده باشد و اموال و دارایی های وی به فرزندانش برسد. پروسه کاری نیز به این صورت است که هنگامی که ورثه در حال انتقال اموال هستند، بایستی مالیات بر دارایی را نیز پرداخت کنند تا مراحل مورد نظر تکمیل شود. با توجه به اینکه مالیات بر دارایی متغیر است، محاسبه آن نیز با توجه به ماده ۱۷ قانون مالیات های مستقیم انجام می شود.
| مقاله پیشنهادی: همه چیز در مورد مالیات صلح عمری |
مالیات حق تمبر
یکی از انواع مالیات مستقیم که در طبقه مالیات بر دارایی تعلق می گیرد، مالیات حق تمبر است. در بعضی موارد به منظور رسمیت بخشیدن به اسناد، بر روی آن ها تمبر درج شده و تمبر ابطال می گردد. از طریق درج این تمبر از مودی، مالیاتی دریافت می شود. مواردی که شامل این مالیات می شوند عبارتند از:
- هر برگ چک که از طرف بانک صادر می شود در هنگام صدور، حق تمبر دریافت می شود.
- انواع برات و سفته و نظایر آن ها
- اسناد تجاری منقول در ایران که صادر، معامله و استفاده می شوند.
- اسناد مالکیت نسبت به مال التجاره شامل بارنامه، بیمه نامه و صورت وضعیت مسافری
- قراردادها و اسنادی که بین بانک و مشتریان مبادله می گردند.
- سهام و سهم الشرکه تمامی شرکت های ایرانی
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد که یکی دیگر از انواع مالیات مستقیم است به ۷ دسته تقسیم بندی می شود. انواع مالیات بر درآمد به شرح زیر هستند:
مالیات بر درآمد املاک
این نوع مالیات، درآمدهای حاصل از املاک و مستغلات را در بر می گیرد. مالیات بر درآمد املاک در دسته بندی مالیات های مستقیم قرار دارد و شامل مالیات بر اجاره املاک و مستغلات، مالیات نقل و انتقال املاک، مالیات بر خانه های خالی، مالیات سرقفلی و مالیات حاصل از ساخت و فروش املاک نوساز می شود.
مالیات بر درآمد کشاورزی
درآمد کشاورزی نیز از جمله مواردی است که مشمول مالیات ها می شود، اگرچه در حال حاضر در کشور ما این چنین نیست. طبق قوانین مالیات مستقیم، هرگونه درآمد حاصل از فعالیت هایی مثل؛ دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، پرورش زنبورعسل، صیادی، ماهیگیری و موارد مشابه، نیاز به پرداخت مالیات ندارد.
مالیات بر درآمد حقوق
هرگاه فردی برای شخص حقیقی یا حقوقی دیگری کار کند و در ازای این کار حقوق و درآمد دریافت کند، این حقوق مشمول مالیات بر درآمد حقوق می شود. این دسته از مالیات، بخش بزرگی از درآمد دولت را فراهم می‌کند. نحوه پرداخت این مالیات به این صورت است که کارفرمایانی که از قبل میزان حقوق دریافتی کارکنان خود را می دانند، قبل از پرداخت حقوق به آن ها، مالیات مشخص شده را از حقوقشان کم کرده و به حساب دولت واریز می کنند.
مالیات بر درآمد مشاغل
مالیات بر درآمد مشاغل به عنوان یکی از اجزای مالیات بر درآمد، از اهمیت و گستردگی بسزایی برخوردار است. این نوع مالیات، مالیات مستقیم است که از درآمد صاحبان حرفه و مشاغل آزاد نظیر؛ کسبه، بهره برداران معادن، پزشکان، وکلا و … اخذ می شود. جالب است بدانید حتی درآمدهای ورزشکاران و مربیان حرفه ای نیز مشمول این نوع از مالیات می شوند. مهمترین ویژگی این گروه از مؤدیان مالیاتی، استفاده از سرمایه و نیروی کار شخصی خود می باشد.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
در مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، هرگونه فعالیت هایی که توسط شرکت های تجاری انجام می گیرد، براساس قانون مشمول مالیات می شود. معمولاً این نوع مالیات بر مبنای جمع درآمدهای مؤسسات و یا شرکت های حقوقی محاسبه می شود.
مالیات بر درآمد اتفاقی
حتی بر درآمد هایی همچون؛ برنده شدن در جوایز یا دریافت اموال هدیه توسط یک شخص، نیز مالیات تعیین می شود. کلیه درآمدهایی که از این نوع اتفاقات حاصل می شود، حتی اگر پایدار نباشند، مشمول مالیات مستقیم هستند.
مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی
چنانچه دارای چند منبع درآمدی مختلف باشید، میزان مالیات بر اساس درآمد شما در طول سال محاسبه می شود و شما باید آن را پرداخت کنید.
قانون مالیات های مستقیم چگونه تدوین می شود؟
اولین تلاش جدی در حوزه تدوین قانون های مالیاتی در قانون اساسی مربوط به دوران مشروطه است. اولین قوانین جدی در این زمینه در سال ۱۳۴۵ به تصویب رسیدند که تا به امروز شامل تحولات و تغییرات زیادی شده اند. قانون مالیات مستقیم نیز هرچند وقت یک بار مورد بررسی و اصلاح قرار می گیرند و سپس قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات ارائه می شوند.
از طرفی، قوانین مالیاتی چهارچوبی امن برای مهیا شدن منابع مالی کشور هستند و از طرف دیگر به سازمان دهی امور اقتصادی منجر می شوند. به طور کلی، هدف نهایی قانون مالیات های مستقیم رشد اقتصادی کشور می باشد. البته نباید اهداف دیگر قانون مالیات های مستقیم ازجمله؛ مساوات در توزیع ثروت میان اقشار جامعه و همچنین عدالت اجتماعی را انکار نمود.
کلام پایانی
مبحث مالیات در ایران و در بسیاری از کشورهای جهان، بسیار پیچیده و دشوار است؛ به همین خاطر، قوانین جزئیات بسیار زیادی را با خود به دنبال دارد. در این مطلب تلاش کردیم انواع مالیات مستقیم را به بهترین شکل و در خلاصه ترین شکل و البته در قالب توضیحاتی جامع و مفید برای شما همراهان همیشگی ارائه کنیم.
پیشنهاد مطالعه: جهت اطلاع از خدمات «مناقصات ستاد ایران » به پایگاه اطلاع رسانی هزاره مراجعه کنید.
