آنچه در این مطلب می خوانید:
یکی از روش های متداول جهت افزایش استحکام ساختمان، استفاده از خاموت در شناژ است. برای ساخت، یک سازه مقاوم نیاز است تا تمانی امور مهندسی به درستی اجرا شود؛ به عبارت دیگر، یک ساختمان مناسب و مستحکم، بایستی بر مبنای استانداردهای روز موجود پیاده سازی شود. زمان ساخت بنا باید به این مورد توجه کنید که ساختمان مورد نظر مقاومت کافی در مقابل بلایای طبیعی دارد. به همین خاطر، جهت مقاوم سازی از ابزارهای متعددی استفاده می‌کنند که یکی از این موارد میلگرد خاموت است.برای آشنایی بیشتر با جزئیات و اطلاعات مفید، ادامه این مقاله از سامانه مناقصات هزاره را بخوانید!
خاموت چیست؟
خاموت یک حلقه بسته از میلگرد است که به منظور نگهداری میلگردهای اصلی در ساختار بتن به کار گرفته می شود. به عبارتی، به خاموت ها، میلگرد عرضی نیز گفته می شود. در یک ستون بتنی، وظیفه خاموت حمایت میلگردهای اصلی در برابر لرزش است. زمانی‌که در تیرآهن مورد استفاده قرار می گیرد، این حلقه ها به عنوان میلگرد عرضی یا متقاطع شناخته می شود؛ زیرا از مقاومت برشی جلوگیری می کند. بسته به نوع طراحی و شکل اجزای تحمل بار، شکل میلگرد عرضی می‌تواند متفاوت باشد.
انواع خاموت فونداسیون
خاموت ها بر اساس نوع خمش، شکل ظاهری و روش تولید، به انواع مختلفی تقسیم می شوند. از جمله؛
- خاموت سنتی (ساده)
این نوع میلگرد از مهم ترین و پرکاربردترین نوع خاموت در ساخت و ساز به شمار می رود. سطح مقطع مربع شکل و وجود زاویه ۹۰ درجه در گوشه ها، از خصوصیات اصلی خاموت سنتی است. میلگرد عرضی ساده از طریق اهرم و به صورت دستی قابل ساخت است. خاموت های سنتی یا ساده نوعی خاموت معمولی محسوب می شوند. این نوع حلقه ها ها از میلگرد آجدار A2 ساخته می شوند و قطر آنها حدود ۶ تا ۱۲ میلی متر می باشد.
- خاموت مارپیچی
خاموت مارپیچ درواقع میلگردی است که به صورت مارپیچی به دور یک سری میلگردهای طولی پیچیده شده است. برای ساخت انواع میلگرد مارپیچ از دستگاه CNC و قالب های مختلف استفاده می شود. ساخت این نوع میلگردهای عرضی به دقت زیادی نیاز دارد و عملیات تولید آنها زمان بر نیست.
- خاموت مهندسی
خاموت مهندسی مشابه با خاموت ساده یا سنتی، بر اساس نوع خمش تعریف می شود. در این نوع میلگرد عرضی، زاویه خمش میلگرد ۴۵ یا ۱۳۵ درجه است اما همانند خاموت ساده، سطح مقطع مربعی دارد.
- خاموت ربات
خاموت ربات بسیار مشابه با خاموت مارپیچ است. اما وجود یک مقطع مربع شکل در یک گوشه آن، این نوع میلگرد عرضی را از خاموت مارپیچ متمایز می کند. این حلقه ها نیز توسط دستگاه CNC ساخته می شود.
- خاموت سلولار
خاموت سلولار، جدیدترین و پیشرفته ترین نوع از انواع میلگرد ها به حساب می آید. این نوع خاموت مطابق با استاندارد Pi-SYSTEM طراحی شده است. مزیت استفاده از میلگرد عرضی سلولار در جبران ضعف استحکام کششی میلگردهای طولی در هنگام تنش هایی مثل زلزله و جلوگیری از خمش آنها است. بنابراین، استحکام بیشتری را برای بتن به ارمغان می آورند.
خاموت های سلولار به صورت مکانیکی ساخته می شوند. برای تولید این نوع خاموت ها، ابتدا میلگرد آجدار A2 را به طول مورد نیاز برش می دهند. سپس، میلگرد را در دستگاه خاموت زن سلولار قرار می دهند و آن را به شکل حلقه ای خم می‌کنند. در پایان، خاموت را از دستگاه خارج می کنند.
| مقاله پیشنهادی: بازار پرسود مزایده ضایعات آهن و نحوه شرکت در آن |
اگر بخواهیم این نوع میلگرد ها را از نظر شکل ظاهری تقسیم بندی کنیم، دو نوع هستند:
خاموت تنگ- بسته
خاموت- تنگ بسته علاوه بر برش قادر به تحمل پیچش نیز می باشد. اگر تیرهای بتنی برای مقابله با میزان قابل توجهی از پیچش اجرا شده باشد، کاربرد خاموت های تنگ- باز جایز نیست و باید به جای آن از میلگرد های تنگ- بسته استفاده نمود.
خاموت تنگ- باز
خاموت تنگ- باز خود به سه نوع تک شاخه (قلاب)، دو شاخه (رکابی) و چند شاخه طبقه بندی می شود. معمولا در تیرهای بتنی برای مقابله با نیروهای برشی در مکان هایی که تأثیر پیچش ناچیز است مورد استفاده قرار می گیرد. میلگرد های U شکل (رکابی) در طرفی از تیرهای بتنی که احتمال وقوع ترک های برشی وجود دارد، به کار گرفته می شوند.
اهداف خاموت
به طور کلی استفاده از میلگرد عرضی در ساختمان ها، اهداف زیر را دنبال می کند:
- جلوگیری از ترک های ناگهانی مورب که ممکن است باعث خرابی های غیرمنتظره در کل سازه شود.
- مقاومت سازه را در برابر فرایند های تنشی، پیچشی، خزش، انقباض و کشش سطحی افزایش می دهد.
- باعث ارتقای کارکرد لنگر خمشی آغازین می شود.
مزایای استفاده از خاموت
کاربرد خاموت در سازه های بتنی، مزایای قابل توجهی را به همراه دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مقاومت کششی بالا: بتن به طور طبیعی در برابر نیروهای کششی ضعیف است. این حلقه ها با تحمل نیروهای کششی، مانع از ترک خوردگی و شکستگی بتن می شود.
- بهبود شکل پذیری سازه: خاموت ها با کنترل نمودن ترک خوردگی بتن، شکل پذیری سازه را در زمان وقوع زلزله یا نیروهای ناگهانی، بهبود می بخشد.
- تقویت کلی سازه: میلگرد های عرضی با ایجاد یک شبکه مسلح‌کننده درون بتن، استحکام و مقاومت کلی سازه در برابر بارهای وارده را افزایش می دهد.
- جلوگیری از جدا شدن رویه بتن: آج های خاموت مانع از جدا شدن رویه‌ی بتن (Spalling) در اثر نیروهای فشاری می شوند.
- یکپارچگی: استفاده از این حلقه ها در ساخت و ساز باعث اتصال بهتر بین اجزای مختلف سازه ی بتنی شده و آن را به یکپارچه واحد تبدیل می کند.
- اجرای راحت: فرآیند نصب و اجرای خاموت در بتن، پیچیدگی خاصی ندارد و به راحتی توسط کارگران با مهارت های رایج در صنعت ساختمان اعمال می شود.
معایب استفاده از خاموت
در کنار مزایای ذکر شده، استفاده از میلگرد های عرضی معایبی نیز به همراه دارد که عبارتند از:
- افزایش هزینه: استفاده از این حلقه ها، به دلیل نیاز به میلگرد فولادی، باعث افزایش هزینه های ساخت می شود.
- افزایش تراکم میلگرد: در برخی موارد، استفاده از خاموت های زیاد می تواند باعث تراکم بیش از حد میلگرد درون بتن شود. این امر می تواند فرآیند بتن ریزی را با مشکل مواجه کرده و همچنین باعث ایجاد نقاط ضعف موضعی در بتن گردد.
- خوردگی میلگرد: در صورتی که از نوع مناسب فولاد برای خاموت استفاده نشود، در معرض خطر خوردگی ناشی از رطوبت یا شرایط محیطی نامناسب قرار خواهد گرفت. خوردگی میلگرد سبب کاهش مقاومت و بر باد رفتن عملکرد آنها می شود.
- نیاز به دقت در اجرا: برای اینکه خاموت به درستی عمل کند، نیاز است تا در محل دقیق خود بر اساس نقشه های مهندسی قرار داده شود. علاوه بر این، خم نمودن خاموت ها بایستی با شعاع مناسب انجام گیرد تا مانع شکستگی میلگرد شود.
سخن پایانی
مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی بسیار پایین است. کاربرد خاموت (میلگردهای عرضی) و میلگردهای طولی برای تقویت بتن در مقابل نیروهای کششی و جلوگیری از فروپاشی ستون و تیرها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بر حسب نیاز پروژه مورد نظر و تشخیص مهندسین مربوط یک یا چند نوع از خاموت های معرفی شده در بالا ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. همواره این نکته را به یاد داشته باشید که انتخاب خاموت و میلگرد نامناسب می تواند مقاومت و استحکام سازه را به کلی در هم بریزد و در نتیجه فاجعه ای غیر قابل جبران به وجود بیاورد.
پیشنهاد مطالعه: جهت اطلاع از خدمات «مناقصات آهن آلات » به پایگاه اطلاع رسانی هزاره مراجعه کنید.
