آنچه در این مطلب می خوانید:
قرارداد اجاره یکی از مهم‌ترین اسناد حقوقی است که به‌منظور تعیین شرایط استفاده از ملک، اعم از مسکونی، تجاری یا اداری، بین مالک (موجر) و مستأجر تنظیم می‌شود. این قرارداد به‌عنوان یک سند قانونی به‌منظور حفظ حقوق دو طرف و پیشگیری از بروز اختلافات بعدی تدوین می‌گردد.
در این مقاله از مجله هزاره، به بررسی مهم‌ترین نکات در تنظیم قرارداد اجاره و تفاوت‌های موجود در انواع اجاره نامه‌ها مانند قرارداد اجاره رایگان، اجاره نامه ساده و اجاره نامه دستی خواهیم پرداخت.
انواع قرارداد اجاره
قبل از ورود به جزئیات مهم‌ترین نکات تنظیم قرارداد اجاره، لازم است انواع مختلف قرارداد اجاره بررسی شود. این قراردادها به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- قرارداد اجاره رایگان: این نوع قرارداد برای زمانی است که مالک به‌طور داوطلبانه و بدون دریافت مبلغی از مستأجر، ملک خود را برای مدت معین در اختیار او قرار می‌دهد. این نوع اجاره بیشتر در شرایط خاص مانند کمک به افراد نیازمند یا بین آشنایان اتفاق می‌افتد. در چنین قراردادهایی، حتی اگر مبلغی پرداخت نشود، شرایط اجاره و مسئولیت‌های طرفین به‌طور رسمی باید در اجاره نامه مشخص شود تا از هرگونه سوءتفاهم جلوگیری گردد.
- اجاره نامه ساده: این نوع اجاره نامه معمولا در مواردی به‌کار می‌رود که شرایط خاص یا پیچیده‌ای برای قرارداد وجود ندارد و طرفین تمایل دارند قراردادی با شرایط عمومی تنظیم کنند. در اجاره نامه‌های ساده، معمولاً اطلاعات اولیه مانند مدت زمان اجاره، مبلغ اجاره، و مشخصات طرفین ذکر می‌شود.
- اجاره نامه دستی: این قرارداد معمولاً توسط طرفین به‌طور دستی نوشته می‌شود و بیشتر در شرایطی استفاده می‌شود که طرفین به‌طور فوری نیاز به تنظیم قرارداد دارند. اجاره نامه دستی ممکن است برخی از نکات مهم و ضروری را که در قراردادهای رسمی‌تر ذکر می‌شود، نداشته باشد و ممکن است به‌طور ناقص تنظیم گردد.
مقاله پیشنهادی: سامانه خودنویس املاک: بررسی امکانات و نحوه ثبت قرارداد اجاره
نکات مهم در تنظیم قرارداد اجاره
در هر نوع قرارداد اجاره، اعم از اجاره نامه ساده یا اجاره نامه دستی، نکات زیر باید در نظر گرفته شوند تا از بروز مشکلات قانونی و اختلافات بعدی جلوگیری شود:
اطلاعات کامل طرفین قرارداد
در ابتدا باید نام و مشخصات کامل موجر و مستأجر، شامل شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس محل سکونت و سایر اطلاعات شناسایی وارد قرارداد شود. این موضوع در صورتی که اختلافی میان طرفین پیش آید، برای شناسایی و پیگیری قضائی بسیار مهم است.
موضوع قرارداد
یکی دیگر از نکاتی که در اجاره نامه باید قید شود موضوع اجاره است. در این بخش از مفاد قرارداد باید مشخصات مورد اجاره با ذکر دقیق تمام جزئیات آن درج شود. نوع مورد اجاره، متراژ، دسترسی ها و … برخی از مواردی هستند که در این بخش باید به آنها اشاره شود.
تعریف مورد اجاره و نکات استفاده از آن
مورد اجاره (عین مستاجر)، یعنی محلی که مستاجر در مدت زمان تعیین شده و اجاره بها مشخص در آن ساکن می‌شود و ملحقات محل باید به طور دقیق در اجاره نامه نوشته شود. این ملحقات شامل پارکینگ، انباری، اینترنت، مشاعی مشخص، تلفن ثابت و … است.
کاربری یا همان موارد استفاده مستاجر از مورد اجاره نیز از دیگر موضوعات مهمی دیگری است که در این قرارداد باید به آن پرداخته شود.
ذکر این بند در قرارداد کمک می‌کند تا در مواردی که به علت تخلف، عین مستاجر از طرف دستگاه‌های اجرایی مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد و پلمپ یا توقیف می‌شود، مجازات و تبعات آن فقط مشمول طرف اجاره کننده گردد.
مقاله پیشنهادی: نحوه محاسبه رهن و اجاره چگونه است؟
تعیین مدت زمان اجاره
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در قرارداد اجاره مشخص شود، مدت زمان اجاره است. این مدت زمان ممکن است از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. همچنین باید مشخص شود که آیا پس از پایان مدت اجاره، قرارداد قابل تمدید است یا خیر.
در برخی موارد، قراردادی برای مدت نامشخص نیز تنظیم می‌شود که در آن صورت باید شرایط فسخ قرارداد برای طرفین تعیین شود.
مبلغ اجاره و شرایط پرداخت
یکی از نکات کلیدی در تنظیم قرارداد اجاره، تعیین مبلغ اجاره و شرایط پرداخت آن است. در صورتی که اجاره به‌صورت ماهانه یا سالانه پرداخت می‌شود، تاریخ‌های مشخصی برای پرداخت باید در قرارداد ذکر شود.
همچنین، باید نحوه پرداخت (نقدی یا بانکی) و همچنین جریمه‌های احتمالی برای تأخیر در پرداخت در نظر گرفته شود.
پیش‌پرداخت و ودیعه
در بسیاری از قراردادهای اجاره، مالک از مستأجر درخواست پیش‌پرداخت یا ودیعه می‌کند که به‌عنوان تضمینی برای عدم تخریب یا آسیب به ملک در نظر گرفته می‌شود.
این مبلغ باید دقیقاً در قرارداد ذکر شود و در صورت عدم خسارت به ملک، باید پس از پایان مدت اجاره به مستأجر بازگردانده شود.
مقاله پیشنهادی: درمورد مالیات بر اجاره چه می دانید؟
شرایط استفاده از ملک
در قرارداد اجاره باید شرایط دقیق استفاده از ملک ذکر شود. به‌طور مثال، اگر ملک اجاره‌ای مسکونی است، استفاده از آن باید تنها برای سکونت باشد و مستأجر حق نداشته باشد آن را به دیگران اجاره دهد یا برای فعالیت‌های تجاری از آن استفاده کند.
همچنین، در مورد اجاره نامه دستی ممکن است این نکات نادیده گرفته شوند که این خود می‌تواند موجب مشکلاتی در آینده شود.
تعمیرات و نگهداری
در قرارداد اجاره باید به وضوح تعیین شود که مسئولیت نگهداری و تعمیرات ملک به عهده کدام طرف است. در برخی قراردادها، موجر مسئول تعمیرات اساسی است، در حالی که مستأجر موظف به انجام تعمیرات جزئی می‌شود. همچنین، نحوه پرداخت هزینه‌های تعمیرات و نگهداری باید مشخص شود.
شرایط فسخ قرارداد
در برخی مواقع ممکن است نیاز به فسخ قرارداد پیش از پایان مدت اجاره باشد. بنابراین، باید شرایط فسخ قرارداد و همچنین جریمه‌های مربوط به فسخ زودهنگام ذکر گردد. در صورت فسخ قرارداد توسط یکی از طرفین، باید شرایط بازپرداخت پیش‌پرداخت و ودیعه نیز مشخص باشد.
توافقات اضافی
اگر در اجاره نامه به‌ویژه در قرارداد اجاره رایگان یا اجاره نامه ساده توافقات خاصی وجود دارد، باید به‌طور واضح و مستند ذکر شود. این توافقات می‌توانند شامل مواردی مانند پذیرش حیوانات خانگی، نصب تجهیزات خاص، یا استفاده از امکانات مشترک مانند پارکینگ باشند.
اهمیت استفاده از مشاور حقوقی
اگرچه تنظیم قرارداد اجاره به‌صورت دستی یا ساده امکان‌پذیر است، اما استفاده از مشاور حقوقی یا تنظیم قرارداد رسمی توسط یک وکیل متخصص می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات حقوقی جلوگیری کند.
در صورتی که یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند، داشتن یک قرارداد رسمی و جامع می‌تواند در فرآیند دادرسی کمک‌کننده باشد.
مقاله پیشنهادی: پیش‌بینی قیمت مسکن در ماه‌های آینده
نتیجه‌گیری
تنظیم قرارداد اجاره یک فرآیند حساس است که نیاز به دقت و توجه به جزئیات دارد. چه در قالب اجاره نامه ساده، چه در قرارداد اجاره رایگان یا اجاره نامه دستی، مهم‌ترین نکات شامل تعیین مدت زمان اجاره، مبلغ اجاره، شرایط پرداخت، مسئولیت‌های طرفین و توافقات اضافی است.
با رعایت این نکات و استفاده از مشاوره حقوقی، می‌توان از بروز مشکلات و اختلافات قانونی جلوگیری کرد و یک اجاره نامه معتبر و بدون مشکل تنظیم کرد.
