آنچه در این مطلب می خوانید:
امروزه مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه بانوان، رشدی چشمگیری داشته است. زیبایی و آراستگی به یکی از نیازهای روزمره مردم بدل شده و بازار لوازم آرایشی به یکی از پررونق ترین حوزه های تجاری تبدیل شده است. در کنار این رشد، مسئله ای نگران کننده در حال گسترش است: محصولات آرایشی غیرمجاز.
ورود و توزیع این محصولات به بازار، بدون گذر از مجاری قانونی و تاییدیه های لازم از سوی نهادهای نظارتی، تهدیدی برای سلامت مصرف کنندگان محسوب می شود. سازمان غذا و دارو به عنوان نهاد نظارتی در حوزه سلامت، در واکنش به این خطر، اقدام به بررسی و شناسایی اقلام مشکوک کرده و اسامی محصولات آرایشی غیرمجاز اعلام شد.
در این مقاله از مجله هزاره، به بررسی ابعاد مختلف این مسئله، خطرات احتمالی، مسئولیت نهادهای نظارتی، وظایف فروشندگان و حقوق مصرف کننده خواهیم پرداخت.
وضعیت بازار محصولات آرایشی در ایران
در ایران، بازار محصولات آرایشی سالانه میلیاردها تومان گردش مالی دارد. بر اساس آمارهای رسمی و غیررسمی، ایران از نظر میزان مصرف لوازم آرایشی یکی از کشورهای برتر منطقه و حتی جهان به شمار می رود.
همین امر موجب شده تا بسیاری از سودجویان، با واردات قاچاقی یا تولید غیرمجاز، اقدام به عرضه محصولات آرایشی غیرمجاز در بازار کنند.
اکثر این محصولات، فاقد مجوز بهداشتی، شماره پروانه ساخت، تاییدیه های ایمنی و مشخصات تولیدکننده معتبر هستند. برخی از آن ها در کارگاه های زیرزمینی یا کشورهای فاقد استانداردهای سلامت تولید می شوند و نه تنها تأثیر مثبتی بر زیبایی و سلامت پوست ندارند، بلکه ممکن است موجب آسیب های جدی شوند.
مقاله پیشنهادی: همه چیز درباره کالابرگ الکترونیکی
اعلام رسمی: اسامی محصولات آرایشی غیرمجاز اعلام شد
در اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۴، سازمان غذا و دارو در اقدامی شفاف ساز، با انتشار اطلاعیه هایی، به صورت رسمی اسامی محصولات آرایشی غیرمجاز اعلام شد. در این فهرست، نام بیش از ۵۰ محصول که به طور غیرقانونی در بازار عرضه شده بودند دیده می شود.
نمونه هایی از این محصولات عبارت اند از:
- کرم پودر HUDA BEAUTY
- کرم پودر LOREAL
- کرم پودر STEELAUDER
- کرم پودر EVER BEAUTY
- کرم پودر GOSH
- کرم پودر DOUCCC
- پودر فیکس M.A.C
- بی بی کرم NEW MAHANTAN
- بی بی کرم XQM
- بی بی کرم XIANGQIMEI
- بی بی کرم GARINEGR
- کرم روشن کننده Donkey Milk
- کرم ضد آفتاب GOLD ANJEL
- کرم ضد آفتاب Kiss Beauty (حلزون)
- کانسیلر زیر چشم artskin
- کرم ضد چروک BIOAQUA (Blueberry)
- کرم آبرسان Matia
- کرم ویتامین سی BIOAQUA
- کرم شیر گاو Milk Sweet Smil
همچنین، سازمان غذا و دارو اسامی تعدادی از رژلب های جامد و مایع، تینت های لب، برق های لب و سایر محصولات آرایشی را به عنوان محصولات آرایشی غیرمجاز اعلام کرده است. این محصولات شامل برندهایی مانند Romantic Matte، Tailaimei، Peony Lady، Warda Beauty، Crystal Beauty، Ushas، Violet، Hgosh، Magic Your Life، Mac، Gush، Romantic Lips، Essence، Magic، Karite و Iman of Nobel هستند.
این محصولات به دلیل عدم تطابق با ضوابط بهداشتی و ایمنی و نبود مستندات قانونی، از سوی سازمان غذا و دارو به عنوان محصولات آرایشی غیرمجاز شناخته شده اند.
مقاله پیشنهادی: معرفی پلتفرم‌های تولید نانودارو در کشور
اقدامات سازمان غذا و دارو
سازمان غذا و دارو تأکید کرده است که این محصولات به دلیل نداشتن تأییدیه های لازم، در رصد و پیگیری مستمر قرار گرفته و اقدامات لازم برای جمع آوری آن ها در حال انجام است. همچنین، از معاونت های غذا و داروی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور خواسته شده تا در اسرع وقت نسبت به پاکسازی بازار از این فرآورده ها اقدام و گزارش اقدامات خود را ارسال کنند.
توصیه به مصرف کنندگان
سازمان غذا و دارو از شهروندان خواسته است در صورت مشاهده این محصولات در سطح عرضه، موضوع را از طریق درگاه های اطلاع رسانی سازمان اطلاع دهند. همچنین، به مصرف کنندگان توصیه می شود پیش از خرید محصولات آرایشی، به برچسب اصالت و سلامت توجه کنند و از خرید محصولات فاقد مجوز پرهیز نمایند.
مخاطرات استفاده از محصولات آرایشی غیرمجاز
استفاده از محصولات آرایشی غیرمجاز می تواند سلامت پوست، چشم، لب ها و سایر بخش های حساس بدن را به شدت به خطر بیندازد. برخی از این مخاطرات عبارت اند از:
- آلرژی های پوستی: به دلیل ترکیبات ناشناخته و مواد حساسیت زا، احتمال بروز قرمزی، سوزش، التهاب و کهیر افزایش می یابد.
- عفونت های قارچی و باکتریایی: نبود شرایط تولید بهداشتی، احتمال وجود باکتری ها و قارچ ها را در این محصولات افزایش می دهد.
- آسیب های بلندمدت: برخی محصولات حاوی فلزات سنگین (مثل سرب یا جیوه) هستند که در طول زمان موجب تخریب ساختار سلولی پوست می شوند.
- تغییر رنگ پوست: ترکیبات غیرمجاز می توانند باعث تیرگی یا لکه های پایدار روی پوست شوند.
- سرطان زایی: استفاده بلندمدت از بعضی مواد شیمیایی غیرمجاز می تواند ریسک ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش دهد.
مقاله پیشنهادی: داروی ویزی پک چیست و استعلام های آن
واکنش فروشندگان و فعالان بازار
پس از انتشار فهرست محصولات غیرمجاز، بسیاری از فروشندگان اقدام به جمع آوری این اقلام از قفسه های فروشگاهی کردند. با این حال، برخی از فعالان بازار، از نبود جایگزین های ارزان قیمت و قابل دسترس شکایت داشتند. بسیاری از مصرف کنندگان نیز با تعجب دریافتند که محصولات پرطرفداری که سال ها استفاده می کرده اند، در فهرست غیرمجازها قرار گرفته اند.
این وضعیت نشان می دهد که نیاز به فرهنگ سازی، آموزش عمومی و جایگزینی محصولات مجاز و باکیفیت داخلی یا وارداتی بیش از پیش احساس می شود.
وظایف مصرف کنندگان
مصرف کنندگان به عنوان آخرین حلقه زنجیره توزیع، نقش تعیین کننده ای در کنترل بازار دارند. موارد زیر توصیه هایی است که می تواند به ارتقاء سلامت جامعه کمک کند:
- بررسی برچسب اصالت: پیش از خرید، به وجود شناسه اصالت و شماره مجوز بهداشتی توجه شود.
- خرید از فروشگاه های معتبر: اجتناب از خرید محصولات آرایشی از بازارهای غیررسمی، شبکه های اجتماعی و فروشندگان سیار.
- گزارش دهی: در صورت مشاهده محصولات مشکوک یا غیرمجاز، گزارش به سامانه های رسمی سازمان غذا و دارو.
- مطالعه اطلاعیه ها: آگاهی از فهرست های به روز اعلام شده توسط مراجع رسمی.
آینده بازار پس از اعلام اسامی محصولات آرایشی غیرمجاز
با رسانه ای شدن فهرست های رسمی و بازرسی های دقیق تر، فروشندگان خرد و عمده به ناچار بخشی از محصولات موجود خود را کنار خواهند گذاشت. این موضوع در بلندمدت می تواند به کاهش ورود محصولات آرایشی غیرمجاز از مسیرهای غیرقانونی منجر شود، به ویژه اگر برخوردهای قانونی نیز ادامه دار و مؤثر باشد.
پیش بینی می شود پس از این اعلام، سطح نظارت بر توزیع و فروش محصولات آرایشی بیشتر شود. ممکن است آیین نامه های جدیدی برای کنترل واردات، صدور مجوز، ردیابی محصولات و حتی برخورد با تبلیغات کاذب در فضای مجازی تدوین شود.
خلأ به وجود آمده از حذف برندهای غیرمجاز، فرصتی برای رشد برندهای معتبر ایرانی و وارداتی ایجاد می کند. تولیدکنندگان داخلی می توانند با افزایش کیفیت، بسته بندی مناسب و تبلیغات هوشمند، جای خود را در بازار باز کنند. همچنین واردکنندگان رسمی که با نظارت سازمان غذا و دارو فعالیت دارند، از حمایت بیشتری برخوردار خواهند شد.
سخن آخر
ورود و توزیع محصولات آرایشی غیرمجاز به بازار، تهدیدی جدی برای سلامت جامعه محسوب می شود. با اقدام اخیر سازمان غذا و دارو که در آن اسامی محصولات آرایشی غیرمجاز اعلام شد، گام مهمی در جهت شفاف سازی و آگاه سازی مصرف کنندگان برداشته شد.
اما برای ریشه کنی این معضل، نیاز به همکاری گسترده تری میان نهادهای نظارتی، فروشندگان، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان وجود دارد.هر فردی که به سلامت خود و جامعه اهمیت می دهد، باید نقش خود را ایفا کند: از انتخاب محصول مجاز گرفته تا گزارش محصولات مشکوک. با مشارکت جمعی، می توان به بازاری ایمن و شفاف در حوزه محصولات آرایشی دست یافت.
