آنچه در این مطلب می خوانید:
در ماه های اخیر، فعالیت خودروهای پلاک شهرستان به عنوان تاکسی در تهران به طور گسترده ای انجام گرفته است. این خودروها، بدون داشتن مجوز رسمی تاکسیرانی تهران و بدون گذراندن آزمون ها و نظارت های قانونی، با شمایلی شبیه به تاکسی اینترنتی عمل کرده اند.
دلیل اصلی ممنوعیت این فعالیت، نگرانی جدی درباره امنیت تهران و امنیت سفر اسنپ بوده است. طبق ماده ۲۰۳ آیین نامه راهنمایی و رانندگی، حمل مسافر با خودروی شخصی فاقد پروانه غیرقانونی است، و شهرداری موظف به نظارت بر اجرای این قانون است .
نقش سازمان تاکسیرانی تهران
شادی مالکی، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی، اخیراً اعلام کرده است که فعالیت خودروهای پلاک شهرستان تاکسی تهران کلاً ممنوع است. او تأکید کرد:
فعالیت خودروهای پلاک شهرستان در تهران ممنوع است و عملکرد تاکسیرانان به طور مکرر بررسی می شود.
علاوه بر این، او به دستورالعمل شرکت های تاکسی اینترنتی اشاره کرد که خودروها باید دارای علائم ممیزه و QR مخصوص باشند، در غیر این صورت شهروندان مجازند تخلف را به سامانه ۱۳۷ گزارش کنند.
مالکی با تأکید بر اینکه اگر قرار باشد که ساماندهی در مورد مسافربرهای اینترنتی صورت گیرد؛ حتماً باید فعالیت و صلاحیت رانندگان خودروهایی که در این شرکت ها خدمات ارائه می دهند توسط سازمان های تاکسیرانی در کشور صورت بگیرد، افزود: دقت داشته باشید برای اینکه پروانه تاکسیرانی برای یک متقاضی صادر شود ضوابط بسیار سختگیرانه ای وجود دارد و حتی مدت زمان صدور پروانه تاکسیرانی دارای یک اعتبار محدودی است یعنی بعد از مدت زمانی باید این فرآیندها دوباره طی شود و همه این فرآیندها به جهت این است که قانونگذار برای حفظ امنیت مسافران در زمان استفاده از زادگاه حمل و نقل عمومی دارد، حساسیت ویژه ای دارد.
مالکی در یک برنامه تلویزیونی همچنین بیان کرد: تاکسی وسیله نقلیه مشخصی است که دارای مشخصات معین و امتیاز بهره برداری است. این پروانه را شهرداری می دهد و همچنین شکل خودرو به عنوان وسیله نقلیه عمومی را شورای عالی ترافیک تعیین می کند. این در حالی است که سایر وسایل نقلیه فاقد این ویژگی هستند.
مقاله پیشنهادی: اصلاح قیمت گذاری خودرو تا پایان خرداد ماه
چرا تاکسیرانی بر ممنوعیت پافشاری می کند؟
۱. ایجاد نظم و شفافیت
خودروهای دارای پلاک تهران، پروانه تاکسیرانی را دریافت کرده اند، تحت معاینه فنی دقیق قرار می گیرند، از نظر بیمه و مالیاتی منظم هستند. حذف خودروهای پلاک شهرستان، باعث شفافیت بیشتر در مسیرهای تاکسیرانی می شود.
۲. مقابله با تخلفات و جرایم احتمالی
علاقه مندان ناوارد به حوزه مسافرکشی، با خودروهای پلاک شهرستان بدون وارد شدن به فرآیندهای ضابطه مند، ممکن است فضای جرایمی نظیر سرقت، آزار جنسی یا تصادف را دامن بزنند. تاکسیرانی با ممنوعیت این خودروها، می خواهد زمینه چنین مواردی را کاهش دهد.
۳. بازدارندگی و آموزش عمومی
تاکسیرانی بر نصب علائم و QR تأکید دارد تا اعتماد عمومی توسط ابزارهایی نظارت پذیر ایجاد شود. شهروندان نیز به عنوان بازوی نظارتی شناسایی شده اند.
چالش های اجرایی و نظارتی
با وجود ممنوعیت قانونی، هنوز خودروهایی با پلاک شهرستان در پلتفرم های تاکسی اینترنتی مشغول فعالیت اند. مالکی می گوید:
اگر خودروهای اینترنتی نسبت به تجهیز خودرو به آرم و علائم ممیزه اقدام کنند و خودروهای پلاک شهرستان حذف شوند، بخش زیادی از مشکلات حل می شود. اما چند مشکل اصلی وجود دارد:
وی در مورد نظارت سازمان تاکسیرانی بر فعالیت مسافربرهای اینترنتی با اشاره به عدم دسترسی شهرداری تهران به سامانه سماس( سامانه مشترک اطاعات سفر) افزود: سماس؛ سامانه نظارتی بر عملکرد شرکت های اینترنت هست؛ اما عملاً سازمان تاکسیرانی دسترسی به این سامانه را ندارد و اگر درخواست اطلاعات را داشته باشیم؛ اطلاعات به صورت تدریجی و آفلاین در اختیار گذاشته می شود و در حالی که نظارت؛ باید نظارت لحظه ای با دسترسی مستقیم و برخط باشد.
مقاله پیشنهادی: زیر و رو شدن بازار املاک
واکنش نظام صنفی و شورای شهر
در پی افزایش نگرانی ها، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، تأکید کرده:
مجوز تاکسی های اینترنتی هر شهر باید به عهده شهرداری باشد. وی درباره وضعیت تاکسی های اینترنتی و تاکسی های شخصی و نظارت بر آن ها گفت: در سال های گذشته این موضوع را مطرح کردیم؛ اتفاق اخیر به واسطه یک مسافرکش پلاک شهرستان رخ داد.
تاکسی داران زیر مجموعه شرکت تاکسیرانی پرونده دارند و شناسایی شده اند اما مساله این است که هر کسی با یک وابستگی یا ثبت نام در یک شرکت دیگر، شروع به مسافرکشی می کند. شورای شهر هیچگونه اجازه ای در این خصوص نداده است.
ما نامه ای به وزارت کشور دادیم که دستور شما خلاف قانون است و شورای شهر باید در این مساله نظارت کند. حالا این اتفاق ناگوار را شاهد هستیم؛ یک بار گفتیم پلاک شهرستانی ها در محدوده طرح ترافیک با محدودیت مواجه باشند اما اجازه ندادند.
او ضمن اشاره به کمبود دوربین در چهارراه ها و داخل خودروها، بر سرزمینی بودن نظارت و نیاز به شفافیت بیشتر برای جلوگیری از فعالیت بی ضابطه خودروهای شهرستانی تأکید کرده است .
تأثیر بر کاربران و رانندگان
- رانندگان پلاک شهرستان
— بسیاری از رانندگان که با تاکسی اینترنتی کار کرده اند، اکنون با وضعیت ناروشن مواجه اند. برخی منابع می گویند فعالیت آن ها طبق قوانین جدید غیرفعال شده، به ویژه در مورد خودروهای فاقد علائم . - مسافران
— شهروندان از یک سو امنیت بالاتر را در استفاده از خودروهای قانونی می پذیرند؛ اما شاید با کاهش انتخاب مواجه شوند یا هزینه سفرها با حذف گزینه های ارزان تر بالا رود. - شرکت های تاکسی آنلاین
— اکنون تحت فشار هستند تا ناوگان خود را با خودروهای پلاک تهران و دارای مجوز تقویت کنند. برخی از آن ها هنوز خودروهای بدون علائم را حذف نکرده اند و با هشدار نظارتی مواجه شده اند .
مقاله پیشنهادی: تکذیب خرید و فروش کارت سوخت
اقدامات ضروری برای آینده
الف) تقویت ابزار نظارتی
- ساختار قانونی برای دسترسی برخط (real-time) شهرداری به سامانه سماس باید فراهم شود؛
- نصب دوربین داخل خودروها و در چهارراه ها برای ثبت و بررسی رفتار رانندگان ضروری است
ب) اصلاح فرآیند مجوز
- الزامی سازی پروانه تاکسیرانی برای خودروهای اینترنتی؛
- افزودن اعتبار دوره ای به پروانه؛ با شرط شرط بازآموزی و معاینه فنی مجدد
ج) مشارکت عمومی
- تقویت سامانه ۱۳۷؛
- اطلاع رسانی عمومی درباره مزایای استفاده از تاکسی های رسمی، نصب علائم ممیزه، گزارش تخلفات؛
- ترغیب رانندگان پلاک شهرستان به دریافت پروانه و پیوستن رسمی به ناوگان.
جمع بندی و نکات کلیدی
- ممنوعیت تاکسی شهرستان تهران، مبتنی بر قوانین ملی و مصوبات محلی (آیین نامه و تصمیمات وزارت کشور) با هدف بهبود امنیت سفر اسنپ و نظم بخشیدن به حمل ونقل عمومی تهران تصویب شده است. اجرای آن نشان از تلاش برای حذف نوعی از مسافرکشی پلاک شهرستان در تهران دارد.
- با این وجود، اجرای کامل با چالش هایی مانند نبود دسترسی برخط به سامانه سماس، ضعف نظارتی تاکسی های اینترنتی و کمبود ابزارهای بازدارنده همراه است.
- پیشنهادها شامل تقویت دوربین های شهری، الزام به نصب QR و علائم، رسیدگی دوره ای پروانه ها، مشارکت مردم و تسهیل فرآیند صدور پروانه تاکسیرانی برای خودروهای متقاضی است.
