شرکت در مزایده دولتی به چه صورتی است؟

دولت و ارگان ها و سازمان های دولتی نیز مانند اشخاص حقوقی دیگر می توانند معاملاتی را انجام دهند که با استفاده از آنها تمام خدمات و کالاهای مد نظر خود را خریداری کرده و یا آنها را به مرحله فروش برسانند. اما تفاوت شرکت در مزایده دولتی با دیگر مزایدات آن است که انجام معاملات توسط دولت نیازمند اصول و قوانینی است که باید انجام شود.  در مزایده دولتی، دولت دارای آیین نامه های معاملاتی خاصی است و برگزاری تشریفات نیز در آنها انجام می گیرد. ما در ادامه این مقاله از مجله هزاره به بررسی اصول مزایده در معاملات دولتی می پردازیم. پس با ما همراه شوید.

اصول مزایده دولتی

یکی از راه های مطرح شده  در قانون محاسبات عمومی روش مزایده است که با هدف انعقاد روابط و قراردادهای عمومی از آن استفاده می شود. درواقع مزایده شیوه ای است که در آن ارگان ها و سازمان ها فروش کالاها و خدمات را و در برخی از موارد همه این موارد  را توسط ثبت آگهی در پربازدیدترین روزنامه و یا روزنامه هایی که در کشور به رسمیت شناخته می شوند؛ در معرض رقابت و فروش عمومی قرار می دهند.

 این اعلام عمومی علاوه بر روزنامه ها می تواند در رسانه ها و شبکه های اجتماعی نیز صورت بگیرد. بسیاری از وب سایت ها مانند وب سایت هزاره در ارتباط با انواع آگهی مزایداتی و مناقصه اطلاع رسانی می کنند. سپس بعد از اعلام آمادگی شرکت کنندگان و ارسال مدارک، با فردی که بیشترین هزینه را برای خرید ارائه می دهد قرارداد بسته خواهد شد. باید دقت داشته باشید که مزایده نیز بر دو قسم است: مزایده حضوری و مزایده الکترونیکی .

در حالت کلی قراردادهای اداری به دو شکل منعقد می شوند:

• گروه نخست: قراردادهای مبتنی بر رقابت مانند مزایده
• گروه دوم: قراردادهای مبتنی بر توافق

در مزایده که قراردادها آن مبتنی بر رقابت است؛ مزایده دولتی به این صورت تعریف می شود: مزایده  دولتی در معنی لغوی یعنی به فروش گذاشتن کالا به صورتی که اگر شخصی به عنوان خریدار قیمت بالاتری را پیشنهاد کرد این کالا به او فروخته می شود در حالیکه مزایده در در اصطلاح حقوقی معاملاتی را شامل می شود که به واسطه آن اموال قابل انتقال و یا غیر قابل انتقال که به شخص یا اشخاصی خاص تعلق دارد از طریق اجرای حکم دینی و متناسب با شرط  های تعیین شده قانونی در معرض فروش قرار می ‌گیرند.

پیش از  آن که مزایده دولتی وارد مرحله اجرایی شود؛ مال توسط یک کارشناس دادگستری که به رسمیت شناخته شده،  مورد ارزیابی قرار گرفته و هزینه پایه آن توسط این کارشناس  مشخص می شود که به عنوان بهای پایه فروش انتخاب می شود. با این حال شخصی که بیشترین قیمت را پیشنهاد کرده و مطرح کند به عنوان برنده مزایده دولتی انتخاب می شود و مالی که مورد مزایده قرار گرفته شده است به آن فرد که برنده مزایده است تحویل داده شده و منتقل می شود. بنابراین مزایده بر خلاف مناقصه به معنای فروش با بالاترین قیمت است.

چه افرادی نمی توانند در مزایده شرکت کنند؟

ماده ۱۲۷ قانون اجرای احکام مدنی تعیین تکلیف نموده که کلیه ارزیابان یا کارشناسان ، دادورزها و سایر افرادی که در تشریفات فروش و مزایده شرکت داشتند و نیز کلیه خویشاوندان سببی و نسبی افراد مذکور تا درجه سوم حق شرکت در مزایده و خرید را ندارند. ذکر این مهم نیز لازم است که منظور از ارزیابان و مامورین اجرا ان دسته از اشخاصی هستند که در امر مزایده ان مال مشخص دخالت داشته اند در واقع تمام مرتبطین به ان پرونده ی خاص. 

بنابراین قاضی دادگاهی که اجرا کننده ی ان حکم محکومیت است و یا مدیر اجرایی که پرونده با نظارت او جریان دارد نیز مشمول افراد غیر مجاز می شوند. ضمنا علاوه بر مقامات مذکور خویشاوندان نسبی و سببی انها تا درجه سوم نیز قادر به خرید نخواهند بود،  بنابراین چنانچه به طور مثال یکی از داوطلبان عموی دادورز اجرا باشد نمی تواند خریدار تلقی گردد ولی اگر پسر عموی او باشد شرکت وی در خرید بلامانع است. 

شرکت نداشتن این افراد در مزایده به اندازه ای مهم و اساسی تلقی می گردد که می تواند موجبات ابطال مزایده را فراهم بیاورد چرا که حضور این افراد در مزایده سبب سلب اعتماد مردم از دستگاه قضایی و بی طرفی آن می گردد.

قوانین مزایده

قوانین مزایده مجموعه‌ای از اصول و ضوابط است که برای برگزاری یک مزایده صحیح و قانونی وضع می‌شود. این قوانین به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده، تضمین شفافیت و عدالت در فرآیند مزایده به کار می‌روند. در زیر به برخی از قوانین و نکات کلیدی که معمولاً در مزایده‌ها رعایت می‌شود، اشاره می‌شود:

انواع مزایده

مزایده‌ها معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• مزایده عمومی: که به‌صورت عمومی اعلام می‌شود و هر شخص یا شرکتی می‌تواند در آن شرکت کند.
• مزایده محدود: که فقط برای گروه خاصی از افراد یا سازمان‌ها قابل شرکت است.

شرایط شرکت در مزایده

شرکت‌کنندگان در مزایده باید شرایط خاصی را رعایت کنند:

• سن و صلاحیت: افرادی که می‌خواهند در مزایده شرکت کنند، باید حداقل سن قانونی (معمولاً ۱۸ سال) را داشته باشند و صلاحیت قانونی برای شرکت در مزایده را دارا باشند.
• مدارک شناسایی: معمولاً لازم است که مدارک شناسایی معتبر، مانند کارت ملی یا شناسنامه، ارائه شود.
• پیش‌پرداخت: در برخی موارد، شرکت‌کنندگان ممکن است نیاز به پرداخت پیش‌پرداخت داشته باشند.

پیشنهادات و قیمت گذاری

• حداقل قیمت: قیمت شروع مزایده باید مشخص باشد و پیشنهادات باید بالاتر از این قیمت ارائه شوند.
• افزایش قیمت: معمولاً قواعد خاصی برای افزایش قیمت وجود دارد (مثلاً افزایش به میزان مشخص)
• نحوه پیشنهاد دادن: شرایط و روش‌های ارائه پیشنهادات (شامل پیشنهادات کتبی یا شفاهی) باید به‌وضوح بیان شود.

شرایط پرداخت

پس از برنده شدن در مزایده، شرایط پرداخت باید به‌طور واضح مشخص گردد:

• نحوه و زمان پرداخت: جزئیات مربوط به نحوه و زمان پرداخت پس از برنده شدن در مزایده باید مشخص شود. معمولاً پرداخت باید در مدت معین انجام شود.
• تضمین‌های مالی: برنده مزایده ممکن است ملزم به ارائه تضمین‌هایی برای اجرای تعهدات خود باشد.

تضمینات و تعهدات

برنده مزایده باید تضمین کند که شرایط قرارداد را رعایت خواهد کرد. این تضمین می‌تواند به‌صورت مالی یا غیرمالی باشد. برنده مزایده موظف به انجام تعهدات ذکر شده در اسناد مزایده است.

• حل و فصل اختلافات

در صورت بروز اختلاف بین شرکت‌کنندگان و برگزارکنندگان، روش‌های حل اختلاف باید تعیین شود. این روش‌ها می‌تواند شامل داوری، میانجیگری یا مراجعه به مراجع قضایی باشد.

• حفاظت از اطلاعات شخصی

اطلاعات شخصی شرکت‌کنندگان باید محفوظ بماند و تنها برای مقاصد قانونی استفاده شود. این نکته به‌ویژه در مزایده‌های عمومی اهمیت دارد.

• فسخ قرارداد

شرایط و مواردی که تحت آن قرارداد می‌تواند فسخ شود، باید به‌وضوح بیان گردد. مشخص کردن دلایل قابل قبول برای فسخ قرارداد، از جمله عدم رعایت شرایط توافق شده.

• محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها

برخی افراد یا گروه‌ها ممکن است به دلایل قانونی مجاز به شرکت در مزایده نباشند. افرادی که به دلیل محکومیت قضایی یا شرایط دیگر نمی‌توانند در مزایده شرکت کنند، باید مشخص شوند.

نظارت و شفافیت

وجود نظارت و شفافیت در تمامی مراحل برگزاری مزایده از اهمیت بالایی برخوردار است. وجود ناظران مستقل و شفافیت در فرآیند مزایده برای جلوگیری از فساد و تخلفات.

قوانین مزایده ملک

مزایده ملک، یکی از روش‌های قانونی برای فروش اموال غیرمنقول مانند زمین و ساختمان‌ها به بالاترین پیشنهاددهنده است. این فرآیند که تحت نظارت دادگاه‌ها یا سازمان‌های دولتی انجام می‌شود، باید مطابق با قوانین خاصی برگزار شود تا از شفافیت، عدالت و حقوق طرفین اطمینان حاصل گردد.

شفافیت یکی از اصول اصلی در برگزاری مزایده‌های ملک است. تمامی جزئیات مربوط به ملک، شرایط فروش، قیمت پایه و مهلت ثبت‌نام باید به‌طور عمومی و به‌وضوح اعلام شود. معمولاً اطلاعیه مزایده‌ها از طریق رسانه‌های عمومی یا روزنامه‌ها منتشر می‌شود تا تمامی متقاضیان از آن مطلع شوند.

قبل از برگزاری مزایده، باید ارزیابی دقیقی از ارزش واقعی ملک توسط کارشناسان رسمی صورت گیرد. این ارزیابی برای تعیین قیمت پایه مزایده و تضمین فروش منصفانه ملک به بالاترین پیشنهاددهنده ضروری است. قیمت پایه معمولاً پایین‌تر از ارزش واقعی ملک تعیین می‌شود تا جلب توجه بیشتری کند و رقابت بین شرکت‌کنندگان را افزایش دهد.

شرکت‌کنندگان باید مدارک شناسایی و مالی خود را به‌همراه درخواست رسمی شرکت در مزایده ارائه دهند. ثبت‌نام باید در بازه زمانی تعیین‌شده صورت گیرد و عدم رعایت این مهلت می‌تواند منجر به عدم پذیرش درخواست شرکت در مزایده شود.

معمولاً شرکت‌کنندگان موظفند مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت یا تضمین شرکت در مزایده واریز کنند. این مبلغ به‌منظور اطمینان از جدیت شرکت‌کنندگان در فرآیند مزایده است و در صورت برنده شدن به‌عنوان بخشی از قیمت نهایی ملک لحاظ می‌شود.

پس از اتمام مزایده، فرد یا سازمانی که بالاترین پیشنهاد را ارائه داده است به‌عنوان برنده اعلام می‌شود. برنده مزایده موظف است مبلغ پیشنهادی خود را در مهلت مقرر پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت، مبلغ پیش‌پرداخت ضبط شده و مزایده مجدداً برگزار می‌شود.

قانون برگزاری مزایده با آخرین اصلاحات

قانون برگزاری مزایده در ایران، به‌منظور تضمین شفافیت و عدالت در فروش اموال عمومی یا خصوصی و ایجاد رقابت سالم بین شرکت‌کنندگان، توسط نهادهای مختلف تنظیم شده است. این قانون در طی سالیان دستخوش تغییرات و اصلاحاتی شده تا همگام با تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور پیش رود.

یکی از مهم‌ترین اصول قانون مزایده، اعلام عمومی و اطلاع‌رسانی شفاف به افراد واجد شرایط است. این مرحله شامل انتشار آگهی مزایده از طریق روزنامه‌های رسمی، وب‌سایت‌های دولتی یا سازمان‌های مربوطه می‌باشد. طبق آخرین اصلاحات، زمان اعلام عمومی باید حداقل ۱۰ تا ۳۰ روز قبل از تاریخ برگزاری مزایده باشد تا افراد به‌طور کامل آگاه شوند و فرصت کافی برای شرکت در مزایده داشته باشند.

برگزارکننده مزایده موظف است تمام شرایط و ضوابط مزایده، از جمله قیمت پایه، نحوه پرداخت، شرایط مالکیت و مدارک لازم را به‌صورت شفاف و دقیق اعلام کند. این اطلاعات باید به‌طور کامل در آگهی مزایده درج شود. هرگونه ابهام یا کمبود اطلاعات در این مرحله می‌تواند منجر به لغو یا اعتراض به مزایده شود.

طبق آخرین اصلاحات، قبل از برگزاری مزایده، باید کارشناسی رسمی از ارزش اموال مورد مزایده انجام شود. این ارزیابی باید توسط کارشناسان معتبر دادگستری صورت گیرد و گزارش آن به‌طور شفاف در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گیرد. همچنین، در صورت وجود هرگونه اشکال در ارزیابی، شرکت‌کنندگان حق اعتراض دارند.

طبق آخرین اصلاحات، شرکت‌کنندگان در مزایده باید دارای شرایط قانونی باشند. افراد زیر ۱۸ سال، ورشکستگان، مجرمان محکوم‌شده و کسانی که دارای بدهی‌های معوقه به سازمان‌های دولتی هستند، از شرکت در مزایده محروم می‌شوند. این امر به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده و تضمین شرکت افراد یا سازمان‌های واجد شرایط است.

برگزاری مزایده باید به‌صورت علنی و با حضور نمایندگان قانونی انجام شود. در صورتی که مزایده به‌صورت الکترونیکی برگزار شود، باید از سامانه‌های رسمی و تحت نظارت دولت استفاده گردد. آخرین اصلاحات قانون تاکید دارند که شفافیت در فرآیند ارائه پیشنهادات و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده الکترونیکی از طریق سامانه‌های مزایده‌ای، ضروری است.

برنده مزایده فرد یا سازمانی است که بالاترین پیشنهاد معتبر را ارائه کند. طبق اصلاحات اخیر، پس از اعلام برنده، مهلت معینی برای پرداخت مبلغ نهایی و انتقال اموال در نظر گرفته شده است. این مهلت معمولاً ۳۰ روز است و در صورت عدم انجام تعهدات توسط برنده، مبلغ پیش‌پرداخت ضبط و مزایده مجدداً برگزار خواهد شد.

هر یک از شرکت‌کنندگان در صورت اعتراض به فرآیند برگزاری مزایده یا نتیجه آن، می‌توانند شکایت خود را به مراجع ذی‌صلاح اعلام کنند. طبق اصلاحات جدید، شکایات باید حداکثر تا ۱۰ روز پس از برگزاری مزایده ثبت شود و دادگاه یا هیئت داوری موظف است به‌سرعت به این اعتراضات رسیدگی کند.

سوالات متداول

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مزایدات جدید هستید « مزایده های ستاد ایران » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.