تفاوت ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه چیست؟

در قانون برگزاری مناقصات در شرایطی که به دلایل موجه امکان برگزاری مناقصه وجود نداشته باشد؛ با هدف رسیدن سریع تر به نتیجه و به دست آوردن بیشترین منافع در معاملات، از روش های غیر رقابتی هم در کنار روش های رقابتی مانند مناقصه یاد شده است.

ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه دو روش غیر رقابتی است که ما در این مقاله به بررسی تفاوت ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه می پردازیم. پس با سامانه مناقصه و مزایده هزاره همراه ما شوید.

ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه

“ترک تشریفات” و “عدم الزام به برگزاری مناقصه” دو روش غیر رقابتی است که در قانون برگزاری مناقصات در صورت اثبات عدم امکان برگزاری مناقصه بر اساس اجرای مصوبات قانونی یا انجام مذاکره به آن اشاره شده است. اما تعریف هر کدام از این دو چیست؟

ترک تشریفات

زمانی که برگزاری مناقصات عمومی امکان پذیر نباشد؛ این اختیار در قانون در نظر گرفته شده است که از طریق ترک تشریفات مناقصه می توان کالا یا خدمات مورد نظر را تهیه کرد.

تشخیص این موضوع وابسته به شرایط مختلفی مانند “الزام به خرید از عرضه ‌کنندگان خاص، تحریم‌ های اقتصادی، نبود زمان کافی برای برگزاری مناقصه، عدم تعیین بودجه، وجود شرایط فورس ماژوری که خطرات جانی و مالی متوجه کشور می سازد و …” و مطابق با ماده ۲۸ قانون برگزاری مناقصات بر عهده یک هیئت ۳ نفره از مقامات مسئول خواهد بود. باید این موضوع را نیز  در نظر گرفت که این اتفاق از کنترل خارج نشده و بیش از حد هم تکرار نشود.

همانطور که اشاره کردیم یکی از مهم ترین دلایل ترک تشریفات مناقصه نبود زمان کافی برای برگزاری تشریفات مناقصه و زمان بر بودن آن است. برای مثال زمانی نیاز است که در کمترین زمان به یک نتیجه سریع رسیده شود. از دلایل دیگر هم نادر بودن یا محدود بودن برخی از خدمات است که به دلیل محدودیت در تعداد گزینه ها سازمان ناچار به ترک تشریفات مناقصه و انتخاب بدون رقابت با هدف دست پیدا کردن به بهترین گزینه می شود. تحریم‌ های سیاسی  و اقتصادی، شرایط بحرانی که در آن برگزاری فرآیند مناقصه می‌ تواند منجر به زیان مالی و جانی شود و عدم تعیین بودجه سالیانه کشور از دیگر دلایل مهم برای ترک تشریفات مناقصه است.

عدم الزام به برگزاری مناقصه

این روش یکی از روش های سریع برای تامین کالا و یا انجام خدمات است که امکان استفاده از آن بر اساس نیاز دستگاه ها در موارد فوری، پرکاربرد و انحصاری مانند “معاملات محرمانه، تعمیر تجهیزات و ماشین ‌آلات ثابت و متحرک که شامل توسعه نباشد، انحصاری بودن کالا یا خدمات، خرید سهام و تعهدات ناشی از اجرای احکام قضایی و …” در نظر گرفته شده است.

شباهت ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه

1. در هر دوی این روش ها، تنها با اثبات عدم امکان برگزاری مناقصه قابل انجام است.(استثنا بر اصل برگزاری مناقصه)
2. در هر دو روش باید گزارش توجیهی ارائه شود.
3. رعایت مقرراتی مانند مستند سازی که مختص مناقصه نیست در هر دو الزامی است.
4. انجام کلیه مراحل ترک تشریفات  یا عدم الزام به برگزاری مناقصه هر بار برای یک نوع کالا یا خدمت

تفاوت ترک تشریفات و عدم الزام به برگزاری مناقصه

۱- ترک تشریفات بر مبنای تایید عدم امکان برگزاری مناقصه انجام می ‌شود در صورتی که عدم الزام اصولا منوط به این امر نشده است.

۲- برخلاف عدم الزام که در برخی موارد نفر یا هیات کارشناس رسمی یا خبره را جهت تنظیم گزارش پیش ‌بینی کرده، در ترک تشریفات هیات تدوین گزارش توجیهی مرکب از سه نفر پیش ‌بینی شده است که بر مبنای واحد متقاضی متغیر است.

۳- رعایت صرفه و صلاح دستگاه در ترک تشریفات و رعایت صرفه و صلاح کشور در برخی موارد عدم الزام به برگزاری مناقصات الزامی است.

۴- برخلاف عدم الزام، قواعد ترک تشریفات مشمول «حقوق» نیست.

۵- عدم الزام در معاملات عمده رخ می‌ دهد و نصاب دیگری ندارد، ولی با تغییر نصاب معاملات، هیات ‌های فرایند ترک تشریفات متغیر است

سوالات متداول

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های روز کشور » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.