آنچه در این مطلب می خوانید:
تفاوت اصلی مناقصه و مزایده فقط در ارائهی کمترین یا بیشترین قیمت نیست! پس به مقایسه مناقصه و مزایده از هر لحاظ بپردازید، قبل از اینکه پولتان را وارد معامله کنید! اغلب مردم تصور میکنند، که مزایده فرایندی شبیه به یک حراجی است یا مناقصه، پرداخت کمترین هزینه برای انجام یک پروژه است. درحالی که مزایده و مناقصه دو اصطلاح اقتصادی بسیار مهم برای ادارات دولتی و خصوصی هستند.
در این مقاله از مجله هزاره ما به مقایسه مناقصه با مزایده میپردازیم و این دو فرآیند را از نظر ماهیت و ماهیت حقوقی، هدف و روش قیمتگذاری، جایگاه خریدار و فروشنده، و موضوعات و کاربردها بررسی میکنیم. پس اگر میخواهید بهترین پیشنهاد را بدهید، ابتدا با مطالعهی مطالب زیر فرق مناقصه و مزایده را یاد بگیرید.
تفاوت مناقصه و مزایده در ماهیت حقوقی
تفاوت مناقصه و مزایده در ماهیت حقوقی آنها به نوع معامله و کاربرد آن بازمیگردد. مناقصه یک فرآیند حقوقی برای تامین خدمات، کالا یا انجام پروژهها با مناسبترین قیمت است، در صورتیکه استانداردهای فنی نیز رعایت شوند. اما مزایده یک فرآیند حقوقی برای فروش اموال به بالاترین قیمت محسوب میشود. بنابراین، از نظر حقوقی، مناقصه ابزار خرید و مزایده ابزار فروش است.
تفاوت مناقصه و مزایده در ماهیت معامله
فرایند مناقصه با مزایده از نظر هدف و کارکرد نیز متفاوت است. ماهیت فرآیند مناقصه، خرید هدفمند است؛ یعنی برگزارکننده به عنوان یک خریدار برای تامین کالا و خدمات مورد نیازش پول میدهد، بهطوری که کیفیت و تعهدات طرفین در اولویت قرار دارد. در مقابل، مزایده ماهیت فروش دارد؛ یعنی هدف اصلی آن واگذاری اموال، داراییها یا کالاها به بالاترین پیشنهاددهنده است، بدون نیاز به معیارهای فنی.
تفاوت در هدف قیمتگذاری
از نظر هدف قیمتگذاری، تفاوت مناقصه با مزایده در نحوه رقابت و تعیین برنده مشخص میشود. هدف مناقصه، رسیدن به بهترین کیفیت با کمترین قیمت است؛ در این فرایند برنده کسی است که کمترین قیمت را همراه با رعایت شرایط فنی ارائه کند.
اما هدف مزایده برعکس است و بالاترین قیمت معیار تعیین برنده است؛ در مزایده کسی که بیشترین قیمت را پیشنهاد بدهد، برنده میشود. بنابراین، مناقصه ابزار کاهش هزینه با حفظ کیفیت و مزایده ابزار افزایش قیمت فروش است.
جابجایی جایگاه خریدار و فروشنده
فرآیند مناقصه با مزایده از نظر نقش طرفین در معامله نیز با یکدیگر تفاوت دارند. در مناقصه، برگزارکننده نقش خریدار یا کارفرما را دارد و شرکتکنندگان در جایگاه پیمانکار یا فروشنده خدمات قرار میگیرند. اما برگزارکننده مزایده، فروشنده یا مالک مال است و پیشنهاد دهنده نقش خریدار را ایفا میکنند.
در واقع، در مناقصه خریدار یا همان پینشهاددهنده قیمتها را به حداقل میرساند، در حالی که در مزایده فروشنده به دنبال افزایش قیمتها است.
تفاوت در موضوعات و کاربردها
از آنجایکه هدف مناقصه با مزایده متفاوت است، پس کاربرد هر یک از این فرایندها نیز با یکدیگر تفاوت دارد. کاربرد مناقصه در انتخاب پیمانکار برای خرید تجهیزات یا اجرای طرحهای عمرانی و سازمانی است. در مقابل، مزایده برای فروش اموال به کار میرود؛ از کالاهایی مانند خودروهای اسقاطی، زمین و ملک مازاد، تا واگذاری بیلبوردهای تبلیغاتی.
تفاوت مزایده و مناقصه چیست؟
تفاوت اصلی فرایند مناقصه با مزایده در هدف، کاربرد آنها و نحوهی انتخاب برنده است. در مناقصه، خریدار یا همان مناقصهگزار برای تامین کالا، خدمات یا انجام پروژه به دنبال پایینترین قیمت است؛ در صورتی که کیفیت طبق استانداردها حفظ شود.
اما در مزایده موضوع فروش اموال به بالاترین قیمت پیشنهادی است. در این فرایند کارفرما نقش فروشنده و شرکتکنندگان نقش خریدار را ایفا میکنند. اگر به دنبال مقایسهی کامل مزایده با مناقصه هستید، جدول زیر را بررسی کنید:
| معیار مقایسه | مناقصه (Tender) | مزایده (Auction) |
| هدف اصلی | خرید کالا یا دریافت خدمات | فروش کالا یا واگذاری خدمات |
| جهت قیمت | رسیدن به کمترین قیمت با حفظ کیفیت | رسیدن به بیشترین قیمت |
| برنده کیست؟ | کسی که ارزانترین پیشنهاد فنی را بدهد | کسی که بالاترین رقم را پیشنهاد دهد |
| جریان مالی | پول از کارفرما به پیمانکار میرود | پول از خریدار به کارفرما میرود |
| مثال | ساخت پل، خرید کاغذ برای اداره | فروش ماشینآلات قدیمی، اجاره بوفه |
