آنچه در این مطلب می خوانید:
BOT ترکیبی از کلمات (Build, Operate, Trransfer) به معنای ساختن، بهره برداری و واگذاری می باشد. بنابراین قرار داد BOT در فارسی معادل قراردادهای ( ساخت، بهره برداری و واگذاری) است، به عبارت دیگر سه قرارداد در یک قرارداد می باشد. در این نوع از قراردادها، یک شرکت و یا مجموعه ای از آن ها بعد از دریافت امتیاز، پروژه های سنگین مالی را به مرحله اجرا در می آورند.در ادامه با این مقاله از سایت مناقصه و مزایده هزاره همراه باشید.
ویژگی های قرارداد BOT
با توجه به اینکه قراردادهای BOT با یکدیگر متفاوت هستند، اما ویژگی های اصلی این قرارداد شامل موارد زیر باشد:
- اعطای امتیاز ساخت یک پروژه اقتصادی از طرف دولت به کنسرسیوم.
- واگذاری امتیاز بهربرداری از پروژه های اقتصادی ساخته شده به کنسرسیوم از طرف دولت برای مدت زمان مشخصی.
- مسئول تامین مالی قرارداد BOT، کنسرسیوم می باشد.
- مسئول طراحی، تامین کالا، ماشین آلات و مواد مورد نیاز جهت ساخت و راه اندازی پروژه، کنسرسیوم می باشد.
- کنسرسیوم، مسئول بهره برداری از پروژه در مدت زمان معینی می باشد.
- کنسرسیوم از طریق فروش کالا و خدمات به دست آمده از بهره برداری پروژه، اصل سرمایه، بهره های متعلقه و سود خود را بازیافت می نماید.
- بعد از پایان یافتن مدت زمان مشخص شده جهت بهره برداری، پروژه به صورت رایگان به دولت انتقال می یابد.
- قابل استفاده نگه داشتن پروژه در طول بهره برداری تا زمان تحویل بر عهده ی کنسرسیوم می باشد. در این مورد، تعمیرات و اصلاحات لازم با هزینه کنسرسیوم انجام می شود؛ به گونه ای که پروژه در هنگام تحویل از نظر فنی بایستی سالم و قابل بهره برداری باشد.
انواع قرارداد bot
با توجه به گستردگی و اصل آزادی در این نوع قراردادها، این قابلیت را به طرفین می دهد که انواع مختلفی از قراردادهای bot را تشکیل دهند و با ایجاد تغییرات براساس شیوه بهره برداری و واگذاری، تغییراتی را نیز در ساخت کلی نوع قراردادها ایجاد نمایند. با توجه به ماده ۱۰ قانون مدنی و همچنین کاربردهای تجاری متنوع قرارداد bot با توجه به کسب درآمد و سود برای دو طرف قرارداد می توان به نمونه های از این نوع قرارداد اشاره نمود. از جمله:
- قرارداد ساخت، اجاره و انتقال
- قرارداد ساخت، مالکیت و بهره برداری
- قرارداد ساخت، مالکیت، بهره برداری و فروش
- قرارداد ساخت، مالکیت، بهره برداری و هم چنین انتقال
- قرارداد ساخت، بهره برداری و تداوم انتقال
- قرارداد ساخت، انتقال و بهره برداری
موارد فوق، معمول ترین نوع به کارگرفتن قرارداد bot می باشد. انواع دیگری از این قراردادها نیز وجود دارند که با توجه به توافق طرفین قرارداد مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به قوانین داخلی کشور با استناد به قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی از این قراردادها تحت نظارت دولت در جهت توسعه زیرساخت ها و جذب سرمایه گذار خارجی ، می توان استفاده نمود.
| مقاله پیشنهادی: قیمت پایه چیست و پیمانکاران چگونه به ارائه پیشنهاد می‌پردازند؟ |
قرارداد BOT در چه طرح های کاربرد دارد؟
قرارداد BOT در طرح های اقتصادی مختلفی قابل استفاده می باشد. در ادامه به برخی از این طرح ها اشاره شده است:
- راه آهن: طرح های مربوط به خطوط راه آهن
- بزرگراه ها: طرح های مرتبط با جاده های سریع السیر، پل ها، جاده ها، ترمینال ها، تونل ها و …
- کشتیرانی و راه های آبی و کلیه تجهیزات مرتبط با آن
- فرودگاه ها: طرح های اقتصادی مربوط به ساخت فرودگاه ها، کنترل هوایی و دیگر تجهیزات مرتبط با آن
- بنادر :این طرح مشمول اسکله، انبارها، دیواره های ساحلی، خدمات قایقرانی، محل کنترل و تجهیزات مربوطه
- نیرو: طرح های مربوط به نیروگاه ها، برق رسانی و همچنین دیگر تجهیزات وابسته به آن
- مخابرات: این طرح، تجهیزات اساسی شبکه های مخابراتی و ارتباطی، امکانات ماهواره ای و دیگر تجهیزات را شامل می شود.
- طرح آبیاری و تجهیزات مربوطه
- فراهم نمودن آب، دفع فاضلاب و زه کشی
- تجهیزات زیر ساختی حیطه آموزش و بهداشت
- احیای زمین ها و لایروبی نمودن
- طرح های بزرگ بخش صنعت
- راه اندازی دریاچه های ماهیگیری و تجهیزات وابسته به آن
- بازارها و کشتارگاه ها
- اقدامات مربوط به حفظ خاک و هم چنین حفظ محیط زیست
قرارداد BOT دارای چه مزایای است؟
- راه اندازی و انجام پروژه های بزرگ و وسیع بدون صرف نمودن هزینه های زیاد برای کشورهای در حال توسعه
- بهره مندی از منافع سرمایه گذار خارجی از نظر امنیتی، اقتصادی و حاکمیتی
- انتقال کلیه ریسک تجارت و سرمایه گذاری نظیر: هزینه مواد اولیه، تجهیزات، احداث و طراحی و نگهداری پروژ به شرکت سرمایه گذار خارجی
- ایجاد زمینه اشتغال زایی با به کار گرفتن پیمانکاران فرعی از شرکت های داخلی دولت کارفرما
قرارداد BOT دارای چه معایبی است؟
قرارداد BOT دارای یکسری معایبی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است:
– طرح بی او تی برخلاف ظاهر ساده خود، دارای پیچیدگی و سختی های بسیاری است که از دلایل آن نیز می توان به حضور افراد قراردادهای زیادی که در این نوع قرارداد وجود دارد، اشاره نمود.
– گاهی شرکت های خصوصی در مقابل پذیرش خطر این چنین بیان می کنند که بایستی سود بیشتری به شرکت برگردانده شود و همچنین در مقابل هر خطری که رخ می دهد، مشتری نهایی می بایست پول بپردازد.
– با توجه به تجربه کم بسیاری از کشورها در انعقاد قرارداد BOT، گاهی خطراتی همچون ایجاد انحصار در بخش خصوصی و فراموشی جنبه و طبیعت طرح زیرساختی را به وجود می آورد که این معضل باید با نظارت دولت رفع شود.
– بخش خصوصی در هنگام پذیرش طرح، کار خود را بر مبنای فرضیات شروع می کند. به این معنا که از میزان درآمد و سیاست های ارزی و گمرکی دولت میزبان و هم چنین ثبات و عدم ثبات قوانین و مقررات آن هیچ اطمینانی نداشته و براساس احتمالات پیش می روند. با این حال، مشاورین حقوقی و اقتصادی سازمان های خصوصی با ارزیابی های کارشناسانه بسیاری که از کشور سرمایه پذیر انجام می دهند، درجه احتمالات را کاهش داده اند. با این وجود، ارزیابی های انجام شده با اطمینان کامل نمی باشد و مقداری از احتمالات در آن باقی می ماند.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های پیمانکاری » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.
