قانون جدید واگذاری اراضی ملی، الزامات و پیش نیاز های اجرا

قانون جدید واگذاری اراضی ملی به منظور رشد کشاورزی و ارتقا اقتصاد کشور در دست بررسی است. اراضی ملی در ایران شامل جنگل، تالاب، مراتع، بیابان و کوهستان است. این اراضی توسط دولت حفاظت می‌شوند چرا که پناهگاهی برای حفاظت از گونه‌های خاصی از گیاهان و جانوران هستند. بسیاری از گیاهانی که در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند در مناطق حفاظت شده یافت می‌شوند. علاوه بر حفاظت از حیات وحش و حفظ محیط طبیعی، از اراضی ملی برای توسعه پایدار و رشد اقتصادی نیز می‎توان استفاده کرد. طرح واگذاری اراضی ملی به منظور حفاظت از محیط زیست، تقویت بخش کشاورزی، احترام به جوامع محلی، توسعه زیرساخت‌ها، توسعه فرصت‌های شغلی و گسترش فرصت‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.تا انتهای این مقاله از پایگاه ملی مناقصات هزاره با ما همراه باشید.

واگذاری اراضی ملی   

یکی از اقداماتی که سازمان امور اراضی کشور به جهت ارتقاء سطح کشاورزی و اقتصادی کشور در نظر گرفته است، واگذاری اراضی منابع طبیعی است. از ۱۶۵ میلیون هکتار عرصه کشور، ۸۳ درصد از اراضی ملی به نمایندگان دولت تحت عنوان انفال ثبت شده است که تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی است، ۱۲ درصد اراضی ملی نیز اراضی کشاورزی هستند که تحت مدیریت وزارت جهاد کشاورزی هستند. به طور کلی می‌توان گفت از ۱۶۵ میلیون هکتار اراضی ملی حدود ۹۵ درصد تحت نظارت و مالکیت وزارت جهاد کشاورزی است. در قانون جدید واگذاری اراضی ملی دو سازمان منابع طبیعی آبخیزداری کشور و سازمان امور اراضی کشور می‌توانند وظایفی را انجام دهند.

قانون جدید واگذاری اراضی ملی

در قانون جدید واگذاری اراضی ملی، در برنامه هفتم توسعه با تاکید به امنیت غذایی، واگذاری اراضی ملی از سمت وزارت جهاد کشاورزی به اشخاص، صرفاً به صورت اجاره حق بهره برداری و یا حق انتفاع مشخص در دوره معین و در قالب طرح مصوب انجام می‌شود. اگر بهره‌برداری غیر از طرح مصوب باشد و یا بهره‌برداری نامناسب از اراضی ملی باشد، با تشکیل یک هیئت سه نفره قرارداد می‌تواند لغو شود. واگذاری اراضی ملی در یک دستورالعمل اصلاحی در ۵ فصل، ۴۱ ماده و ۴۲ تبصره اعلام شده است. نظارت بر روی دستورالعمل‌های تعیین شده در سطح استان بر عهده رئیس سازمان جهاد کشاورزی و در مرکز بر عهده رئیس سازمان امور اراضی خواهد بود. طبق این دستورالعمل، اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند برای دریافت اراضی ملی، جهت تاسیس واحدهای دامداری، پرورش طیور و آبزیان و تاسیسات وابسته به آنها و صنعت مواد غذایی، طرح‌های اقتصادی زراعی و باغبانی، درخواست خود را اعلام کنند. یک کمیسیون متشکل از رئیس سازمان جهاد کشاورزی، رئیس سازمان امور اقتصاد و دارایی، نماینده استاندار، مدیر کل منابع طبیعی، مدیر امور اراضی، کارشناس مرتبط با کشاورزی، درخواست را مورد بررسی قرار می‎دهند. پس از ۲۰ روز، نظر کمیسیون به فرد متقاضی ابلاغ می‌شود و او مکلف است برای پیگیری و اجاره اراضی ملی به دبیرخانه کمیسیون مراجعه کند.

طرح واگذاری اراضی ملی به طرح‎های کشاورزی

طبق قانون جدید واگذاری اراضی‌ملی به فعالیت کشاورزی، این واگذاری باید کاملاً عادلانه و شفاف انجام ‌شود و باید اطمینان حاصل شود که تمامی قوانین و مقررات رعایت، از تضاد منافع جلوگیری و به حقوق مردم بومی احترام گذاشته می‎شود. مزیت اصلی واگذاری اراضی‌ملی به کشاورزی، افزایش پتانسیل رشد اقتصادی، امنیت غذایی و خودکفایی است. دولت با ارائه مشوق‌هایی به کشاورزان برای کشت و تولید محصولات بیشتر، می‌تواند بازار تولید بزرگتر با پتانسیل درآمد بالاتر ایجاد کند. این افزایش فعالیت اقتصادی می‌تواند به تحریک اقتصاد محلی و ایجاد مشاغل بیشتر برای ساکنین مناطق روستایی کمک کند.

افراد حقیقی و حقوقی تنها می‌توانند یک بار از طرح واگذاری اراضی‌ملی استفاده کنند، اما با تشخیص کمیسیون، اراضی می‌توانند مجدداً به افرادی که موفقیت کسب کرده اند، واگذار شود. برای فعالیت‌های کشاورزی، واگذاری اراضی ملی در استان تهران، مازندران، گیلان و گلستان حدود ۵ هکتار و در سایر استان‌ها ۱۵۰ هکتار در نظر گرفته شده است. مدت زمان اجاره متناسب با برنامه زمانبندی می‌تواند ۱ تا ۱۵ سال باشد و پس از اتمام قرارداد با نظر کمیسیون می‌تواند مجدداً تمدید شود. مبلغ اجاره بها توسط مستاجر به خزانه دولت واریز می‌شود. برخی از افراد در اولویت واگذاری اراضی قرار می‌گیرند، افرادی همچون متخصصان و کارآفرینان بخش کشاورزی، فارغ التحصیلان مرتبط با رشته کشاورزی، روستاییانی که فاقد زمین هستند و شغلی ندارند.

طرح واگذاری اراضی‌ملی به طرح‎های غیر کشاورزی

تعیین اراضی ملی برای استفاده غیر کشاورزی می‌تواند مزایای اقتصادی و اجتماعی زیادی را فراهم کند که می‌تواند شامل فرصت‌های شغلی از طریق توسعه زیرساخت‌ها باشد. افراد حقیقی و حقوقی با ارائه طرح مصوب و موافقت اصولی، یا جواز تاسیس می‎توانند از طرح واگذاری اراضی‌ملی برای طرح‎های غیر کشاورزی استفاده کنند. درخواست افراد حقیقی و حقوقی در کمیسیون طرح‌های غیرکشاورزی مورد بررسی قرار می‎گیرد و در صورت تایید، مساحت‌ ۳ هکتار در استان‌های تهران، گیلان، مازندران، اهواز، مشهد، کرج، شیراز، اصفهان، گلستان، تبریز،  100 هکتار در سایر استان‌ها واگذار می‏شود. واگذاری اراضی ملی به صورت شهرک‌ صنعتی، مجتمع‌ تولیدی، صنعتی و خدماتی خواهد بود. با تشخیص کمیسیون، ۲۵ درصد از سطح مورد نظر برای درختکاری باید تخصیص پیدا کند. اجاره اراضی ملی حداقل یک سال و حداکثر پانزده سال خواهد بود که با نظر کمیسیون قابل تمدید است.

طرح واگذاری اراضی ملی به اشخاص 

افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند درخواست کتبی خود را همراه با جواز تاسیس یا موافقت اصولی، همراه با طرح مصوب و برنامه زمانبندی شده، اساسنامه شرکت، تعهدات محضری، اعلام کنند. برای دریافت اراضی‌ملی جهت امور کشاورزی و فعالیت‌های وابسته، برخی از افراد در اولویت قرار می‌گیرند. کسانی که سه سال در محل مورد نظر سکونت داشته باشند، کسانی که داوطلب زندگی در محل مورد نظر هستند، کسانی که در رابطه با کشاورزی و دامپزشکی تحصیلات مرتبط دارند، جزو کسانی هستند که می‎توانند در طرح واگذاری اراضی‌ملی به اشخاص، شرکت کنند. افراد واجد شرایط با تنظیم قرارداد اجاره به طور موقت می‌توانند اراضی‌ملی را در اختیار داشته باشند. تنظیم این اجاره تحت نظارت اداره کشاورزی و عمران روستایی خواهد بود. میزان اجاره بها متناسب با هر منطقه بر اساس تصویب هیئت وزیران مشخص می‌شود. اگر به هر دلیلی فرد متقاضی نتواند طرح مصوب را اجرا کند، تمام یا قسمتی از اراضی که نسبت به تعهدات انجام نشده است، مسترد می‌شود.

سخن پایانی

سازمان امور اراضی که زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است، در زمینه واگذاری اراضی ملی جهت مصارف کشاورزی و غیرکشاورزی و سایر صنایع، تصمیماتی را اتخاذ می‎کند. در قانون جدید واگذاری اراضی‌ملی، واگذاری برخی از اراضی ملی از جمله جنگل، مراتع عمومی که حریم روستاها هستند، نهالستان‌های عمومی، پارک‌های جنگلی، حریم قانونی تاسیسات دولتی و راه‌های مسیر ایل کوچ نشینان، ممنوع است. با بررسی فصول دستورالعمل‏های واگذاری اراضی‌ملی، می‎توانید اطلاعات خود را تکمیل کنید.

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مزایدات جدید هستید « مزایده زمین کشاورزی » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.

سوالات متداول