آنچه در این مطلب می خوانید:
در زندگی همه افراد پول نقش بسیار مهم و حیاتی دارد. قطعا بدون داشتن پول و اسکناس نمی‌توان نیازهای روزمره خود را تامین کنیم. شما با داشتن پول حق انتخاب بسیار زیادی دارید و می‌توانید هر آنچه که به آن نیاز دارید را تهیه کنید. در واقع با پرداخت پول و هزینه هر کالا یا خدمات می‌توان آن‌ها را دریافت کرد. پول از واژه یونانی obolos گرفته شده که تاریخچه بسیار قدیمی دارد. اما آیا می‌دانید تاریخچه چاپ پول در ایران به چه زمانی باز می‌گردد و ما ایرانیان از چه زمانی توانستیم از پول و اسکناس استفاده کنیم؟ در ادامه این مقاله از سامانه مزایده و مناقصه کشور، هزاره همراه ما باشید تا این مطالب را در اختیارتان قرار دهیم.
تاریخچه چاپ پول ایران
نخستین سکه در ایران از جنس طلا و در زمان داریوش ضرب شد. قبل از انتشار اسکناس در ایران، سکه، بیجک و اسکناس‌های خارجی مانند منات روسی رایج بود. در اواخر قرن هفتم و در دوره سلطنت گیخاتو خان، پنجمین پادشاه ایلخانان که از کسری بودجه و خالی شدن خزانه نگران بود، دستور داد مردم سیم و زر خود را به چاوخانه تحویل بدهند و به ازای آن پول کاغذی (چاوه) دریافت کنند. بر این اساس نخستین پول کاغذی به نام چاو در تبریز منتشر شد و تاریخچه چاپ پول در ایران به دوره ایلخانان باز می‌گردد. در آن زمان اسکناس یک درهمی چاپ شده، قدیمی‌ترین اسکناس شناخته شده در ایران است.
کارخانه چاپ پول ایران
ضراب خانه یا همان کارخانه چاپ پول جزو یکی از سازمان‌های امنیتی کشور است. کارخانه چاپ پول در ایران در شهر تهران، منطقه پاسداران و در سه راه ضرابخانه قرار دارد. به علت قرارگیری این کارخانه در قسمتی از منطقه پاسداران، نام یکی از سه راه‌های آن با نام ضرابخانه نامگذاری شده است. در همه کشورها روی سازمان چاپ اسکناس حساسیت زیادی وجود دارد. به همین خاطر نمی‌توان راحت وارد ضرابخانه شد.
کارکنان ضرابخانه نیز باید قبل از ورود به محیط کار تمامی وسایل شخصی از جمله گوشی همراه، کلید، پول نقد و… را به حراست تحویل دهند. در نهایت با رعایت تدابیر امنیتی وارد محیط کار شوند.
دستگاه چاپ پول
دستگاه‌های چاپ عادی که برای چاپ کتاب کاربرد دارند، در ایران با دستگاه چاپ پول بانک مرکزی تفاوتی ندارند. در ایران این دو نوع دستگاه چاپ یکی هستند و در کشور‌های صنعتی برای چاپ پول از دستگاه‌های پیشرفته‌تری استفاده میشود. به عنوان مثال در ایالات متحده و کشور‌های اروپایی از دستگاه‌های سه بعدی برای چاپ پول استفاده میشود. در ایالات متحده برای جلوگیری از جعل و سوء استفاده هنگام چاپ از نوعی رنگ متالیک مورد استفاده قرار می‌گیرد که روی دلار نقش‌های سایه روشن ایجاد می‌کند.
در ایران از دستگاه‌های چاپ خشک استفاده میشود که فاقد طرح سه بعدی اسکناس هستند. در برخی از کشورها مانند استرالیا از دستگاه‌های پلیمری برای چاپ پول استفاده میشود. این دستگاه‌ها کاغذهای پلیمری را به اسکناس تبدیل می‌کنند. در نتیجه باعث افزایش مقاومت و امنیت اسکناس می‌شوند. قابل ذکر است که در سال‌های اخیر در صنعت چاپ پول ایران نیز پیشرفت‌هایی ایجاد شده است.
رکورد چاپ پول
در نظام پولی، عرضه پول فرآیند بسیار پیچیده‌ای است و نتیجه رفتار‌های متقابل چهار گروه بانک‌های تخصصی و تجاری، سپرده‌گذاران و دریافت‌کنندگان وام، بانک مرکزی می‌شوند. پول پرقدرت به پولی گفته میشود که به طور مستقیم توسط بانک مرکزی به وجود می‌آید. موارد ترازنامه بانک مرکزی نیز شامل آن میشود. به عبارتی ساده‌تر پول پرقدرت، با مجموع مسکوک و اسکناس به علاوه سپرده‌های بانکی نزد بانک مرکزی برابر است.
پایه پولی توسط بانک مرکزی منتشر میشود و در اختیار بانک‌های تجاری قرار می‌گیرد تا وارد چرخه اقتصاد شود. بانک‌ها می‌توانند از طریق خلق پول بانکی به گسترش حجم پول بپردازند. پایه پولی در ۷ ماهه سال جاری حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این مقدار معادل ۱۸ درصد رشد پایه پولی طی ۷ ماه ابتدایی سال است.
افزایش ۱۸درصدی پایه پولی طی ۷ ماهه سال جاری، طی ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. پایه پولی تنها در مهر ماه جهشی ۳.۲ درصدی را رقم زده و به ۷۱۲ هزار میلیارد تومان یعنی بیشترین حد خود رسیده است. این روند صعودی منجر به شکست رکورد چاپ پول طی ۲۰ ساله گذشته شده است.
سخن پایانی
در گذشته معاملات به صورت مبادله کالا به کالا انجام می‌شد. به همین دلیل زندگی به وجود پول وابسته نبود. واقعیت این است که پول در جامعه مدرن از اهمیت بالایی برخوردار است. پول روی کیفیت مشاغل، کسب و کار‌ها و تحصیلات تأثیر می‌گذارد و به افراد این امکان را میدهد تا به شانس موفقیت بیشتر در کسب و کار و بازده کاری بالاتر و به کیفیت بهتری در تحصیل برسند. از گذشته تا به امروز در وضعیت پول تغییرات زیادی به وجود آمده، اما کاربرد اصلی آن تا به امروز تغییری نکرده است. پول جدا از اینکه چه شکلی داشته باشد، ابزاری برای معامله خدمات و اجناس است و با آسان‌تر و سریع‌‌تر کردن روند معاملات، به اقتصاد امکان رشد بیشتری میدهد.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید «مناقصات صنعت چاپ » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.
