آنچه در این مطلب می خوانید:
شاید از خود بپرسید که طرح زوج و فرد چیست؟! و چرا این طرح گذاشته شده است. به علاوه امکان دارد از تغییرات جدیدی که در طرح مورد نظر ایجاد شده است اطلاع نداشته باشید.
طرح زوج و فرد که اکنون با نام “طرح کنترل آلودگی هوا” شناخته میشود یکی از مهمترین اقدامات برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا در تهران است. این طرح در محدوده مشخصی از شهر تهران اجرا میشود و ورود خودروها به آن بسته به شماره آخر پلاک خودروها محدود شده است. در این مقاله، بهطور جامع بررسی میکنیم که برای ورود به طرح زوج و فرد چه باید کرد، قوانین آن چیست، چه خودروهایی مجاز به ورود هستند، و جریمههای احتمالی آن چگونه اعمال میشود.
اگر به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه علاقهمند هستید و میخواهید کاملتر در مورد آن و شرایطی که دارد بدانید با ما تا انتها این مقاله از پایگاه مناقصه و مزایده هزاره همراه باشید.
طرح زوج و فرد چیست؟
این طرح، همان طور که از نامش نیز مشخص است؛ یعنی تردد مجاز برای خودروهایی با پلاک زوج در روزهای زوج و پلاک فرد در روزهای فرد است. به عنوان مثال، اگر آخرین رقم پلاک شما عدد ۲ باشد، میتوانید فقط در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه در محدوده طرح زوج و فرد تردد کنید. با این حساب متوجه شدید که طرح زوج و فرد چیست!
یکی از دلایل اصلی اجرای این طرح، کاهش آلودگی هوا در خیابانهای پرتردد است. به همین دیل به آن «طرح آلودگی هوا» نیز گفته میشود؛ چرا که مسئله آلودگی هوا از جمله دلایلی بوده که این طرح ایجاد شده است. البته، موارد دیگری مانند شلوغی خیابانها و ترافیک سنگین نیز در ایجاد این طرح نقش داشتهاند.
بنابراین، طرح زوج و فرد بیانگر ممنوعیت ورود خودروهایی با پلاک غیرمجاز در روزهای مخصوص است. به عبارت دیگر، اگر در روزهای غیرمجاز وارد منطقه مشمول این طرح شوید، ممکن است مورد جریمه قرار بگیرید. این طرح در واقع تلاش برای کنترل تردد در زمانهای خاص است تا آلودگی هوا کاهش یابد.
جریمه رعایت نکردن طرح زوج و فرد به چه صورت است؟
وارد شدن به منطقه طرح زوج و فرد توسط پلاکهای نامتناسب با جریمه همراه است، پس بهتر است از ورود غیرمجاز به این منطقه پرهیز کنید. غیرمجاز بودن به این معناست که اگر پلاک شما زوج است، در روزهای فرد وارد نشوید و اگر پلاک فرد است، در روزهای زوج تردد نکنید.
اگر به اشتباه وارد منطقه شدید، باید جریمه پرداخت کنید. جریمه ورود به طرح زوج و فرد به صورت آنلاین پرداخت میشود. یک نرمافزار مخصوص برای طرحهای ترافیکی و کنترل آلودگی (مانند «سامانه تهران من» برای شهر تهران) وجود دارد که باید نصب کرده و حساب کاربری ایجاد کنید. با شارژ حساب کاربری، هر بار ورود به منطقه ممنوعه زوج و فرد، جریمه از حساب شما کم میشود.
به عنوان مثال، اگر راننده با پلاک فرد در روزهای زوج وارد این منطقه شود و حساب کاربری خود را شارژ نکند، ۲۴ ساعت فرصت دارد که حساب خود را شارژ کرده و عوارض را پرداخت کند. در غیر این صورت، علاوه بر عوارض، باید جریمه تأخیر را هم پرداخت کند. لازم به ذکر است که طرح ترافیک برای پلاک شهرستان نیز وجود دارد که در صورت رعایت نکردن جریمه خواهید شد.
چه فاکتورهایی بر جریمه در محدوده طرح زوج و فرد نقش دارند؟
باید گفت دو عامل مهم بر جریمه ورود به محدوده طرح ترافیک نقش دارند که عبارتاند از:
تعداد ثبتهای دوربین برای خودرو: اگر خودرو یکبار توسط دوربینها در یک روز گرفته شود، ساعت ورود و خروج از منطقه محاسبه جریمه خواهد بود. اما اگر چندین بار توسط دوربینها در یک روز ثبت شود، زمان ورود اولین بار و زمان خروج آخرین بار معیار محاسبه جریمه خواهد بود.
معاینه فنی: برخورداری از معاینه فنی بر روی خودرو تأثیر مستقیمی بر ضریب آلایندگی طرح دارد. عدم داشتن معاینه فنی برتر میتواند منجر به جریمه بیشتری شود؛ زیرا تأثیر بیشتری بر روی آلایندگی طرح خواهد داشت. این دو عامل به طور مستقیم بر روی میزان جریمه تردد تأثیر میگذارند و در تعیین میزان جریمه دخالت دارند. به همین دلیل حتما به آنها توجه کنید.
طرح زوج و فرد تهران تا چه ساعتی است؟
یکی از تغییرات جدید در طرح زوج و فرد، مربوط به ضرایب جریمه است. بر اساس قوانین جدید، ورود و خروج از منطقه محدوده طرح زوج و فرد در بازه زمانی ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر که به عنوان پیک ترافیک تهران شناخته میشود و با اعمال ضریب جریمه همراه است؛ این جرایم عبارتاند از:
- ورود و خروج بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر: جریمه ۰.۵ برابر.
- ورود و خروج در ساعات پیک ترافیک، یعنی قبل از ۱۰ صبح و بعد از ۴ بعد از ظهر: جریمه ۱.۵ برابر.
- ورود در ساعات پیک و خروج در ساعات غیر پیک: جریمه ۱ برابر (بدون تغییر).
نکته دیگر این است که در تهران، این طرح در روزهای پنجشنبه، جمعه و روزهای تعطیل رسمی به طور کامل لغو شده است.

برای ورود به طرح زوج و فرد چه باید کرد؟
صاحبان خودروها میتوانند هر چهارشنبه با استفاده از سامانه تهران من، مجوز روزانه برای طرح ترافیک در پایتخت را رزرو کنند. این مجوز تنها برای منطقه محدوده اصلی طرح ترافیک اعمال میشود و برای ورود به منطقه کنترل آلودگی هوا (طرح زوج و فرد) نیازی به رزرو مجوز ندارد.
شرایط رزرو مجوز روزانه طرح ترافیک عبارتاند از:
- امکان رزرو مجوز روزانه برای هر روز تا انتهای همان روز (ساعت ۲۴) و در صورت عدم تکمیل ظرفیت، ممکن است فراهم شود.
- امکان لغو مجوز ورود به منطقه طرح ترافیک برای هر روز تا قبل از ساعت ۶ صبح همان روز و به مدت ۲۴ ساعت وجود دارد.
- اگر فرد دارای چندین خودرو است، برای هر خودرو باید مجوز جداگانه دریافت کند.
- امکان جابجایی مجوز از یک خودرو به خودرو دیگر وجود ندارد و افراد برای هر پلاک باید مجوز جداگانه دریافت کنند.
طرح ترافیک برای تاکسیهای اینترنتی به چه صورت آست؟
طرح زوج و فرد یا بسته ترافیکی پایتخت که به تصویب شورای ترافیک رسیده، به تردد خودروهای فعال در صنعت تاکسی آنلاین توجه ویژهای داشته است. یکی از مواردی که در بسته طرح زوج و فرد برای تاکسی اینترنتی لحاظ شده، این است که تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ و تپسی اجازه تردد رایگان در محدودههای ترافیکی را دارند.
محدوده اجرای طرح زوج و فرد (طرح کنترل آلودگی هوا) در تهران
محدودهای که این طرح در آن اجرا میشود، همان مناطقی است که پیش از این تحت عنوان “زوج و فرد” شناخته میشدند. این محدوده معمولاً شامل مناطق مرکزی و پرتردد تهران است، که در آنها میزان آلودگی هوا و ترافیک به بالاترین حد خود میرسد.
برای اطلاع دقیق از محدوده اجرای این طرح، میتوان به سامانههای رسمی شهرداری تهران مراجعه کرد. علاوه بر این، تابلوهای راهنمایی و رانندگی در نقاط مختلف شهر، رانندگان را از ورود به این محدودهها آگاه میکنند. همچنین، تمامی خودروهایی که وارد محدوده طرح میشوند، توسط دوربینهای پلاکخوان ثبت و بررسی خواهند شد.
ساعت طرح زوج و فرد از درب منزل
یکی از تغییرات مهمی که در اجرای طرح کنترل آلودگی هوا رخ داده، تعیین ساعات مشخص برای اعمال محدودیتهای تردد است. طبق آخرین دستورالعملها، این طرح از ساعت ۶:۳۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۱۷:۰۰ عصر ادامه دارد.
در روزهای پنجشنبه نیز این محدودیت تا ساعت ۱۳:۰۰ ظهر اعمال میشود، اما در روزهای تعطیل رسمی، محدودیت ورود به محدوده لغو شده و تردد برای تمامی خودروها آزاد است. این تغییرات باعث شده است که برخی از رانندگان بتوانند در ساعات غیر از طرح به مناطق موردنظر خود تردد کنند.
یکی از نکات مهمی که رانندگان باید در نظر داشته باشند، این است که حتی در صورتی که خودرو از درب منزل خارج شده و به محدوده طرح وارد شود، چنانچه این ورود در ساعت اجرای محدودیت باشد، توسط دوربینهای نظارتی ثبت شده و مشمول جریمه خواهد شد. بنابراین، افرادی که قصد تردد در محدوده طرح را دارند، باید یا از روشهای جایگزین مانند حملونقل عمومی استفاده کنند یا از طریق سامانههای مربوطه، مجوز ورود دریافت نمایند.
شرایط ورود به طرح زوج و فرد برای پلاک شهرستان
یکی از سؤالات متداولی که برای بسیاری از رانندگان مطرح میشود، این است که آیا خودروهایی که پلاک آنها مربوط به شهرستانها است، مشمول محدودیتهای طرح کنترل آلودگی هوا میشوند یا خیر؟ پاسخ این است که بله، این خودروها نیز شامل این قوانین هستند، اما مقررات متفاوتی برای آنها اعمال شده است.
طبق قوانین جدید، خودروهایی که پلاک شهرستان دارند، در هر فصل از سال، ۱۵ روز مجاز به ورود رایگان به محدوده طرح هستند. این بدان معناست که هر خودروی پلاک شهرستان میتواند در مجموع ۱۵ روز بدون نیاز به پرداخت عوارض در محدوده طرح تردد کند. اما پس از پایان این مهلت، هر ورود اضافه باید مشمول پرداخت عوارض مربوطه شود.
برای اینکه رانندگان پلاک شهرستان از میزان باقیمانده تردد رایگان خود مطلع شوند، لازم است که در سامانه “تهران من” ثبتنام کنند و میزان روزهای استفادهشده را بررسی نمایند. در غیر این صورت، ممکن است بهصورت ناخواسته مشمول پرداخت جریمه شوند.
جریمه ورود به طرح زوج و فرد از درب منزل
یکی از مهمترین مسائلی که رانندگان باید به آن توجه کنند، میزان جریمهای است که در صورت ورود غیرمجاز به محدوده طرح برای آنها اعمال میشود. طبق قوانین جدید، میزان جریمه ورود غیرمجاز به محدوده زوج و فرد یا همان طرح کنترل آلودگی هوا، ۲۰۰ هزار تومان برای هر بار تردد است.
این جریمه بهطور خودکار توسط دوربینهای شهری ثبت و در سامانه پلیس راهور درج میشود. اگر رانندهای بدون پرداخت عوارض به تردد در این محدوده ادامه دهد، علاوه بر جریمه ورود غیرمجاز، باید عوارض معوقه را نیز پرداخت نماید.
در صورتی که ورود غیرمجاز بهطور مکرر و در روزهای مختلف رخ دهد، میزان جریمه برای راننده افزایش خواهد یافت. بنابراین، توصیه میشود که قبل از ورود به محدوده طرح، از میزان اعتبار و شرایط لازم برای ورود اطلاع حاصل شود.
کلام آخر
طبق مطالبی که در متن به آنها اشاره کردیم متوجه شدید که طرح زوج و فرد چیست. برای آنکه بتوانید از اطلاعات جریمه در مورد رعایت نکردن این طرح اطلاعات به دست آورید باید اپلیکیشنهای مربوطه بر روی همراه خود نصب کنید همچنین عوامل مختلفی میتوانند بر روی جریمه این طرح نقش داشته باشند که در متن به طور کامل به آنها اشاره کردیم.
طرح زوج و فرد یا همان “طرح کنترل آلودگی هوا” یکی از مهمترین اقدامات شهرداری تهران برای کنترل ترافیک و کاهش آلودگی هوا است. رانندگان باید با قوانین و مقررات این طرح آشنا باشند تا از جریمههای سنگین جلوگیری کنند. ثبتنام در سامانه “تهران من”، رعایت محدودیتهای تردد و استفاده از وسایل حملونقل عمومی از جمله راهکارهای مهم برای مدیریت تردد در این محدوده محسوب میشود.
با رعایت این قوانین، علاوه بر صرفهجویی در هزینههای مربوط به جریمه و عوارض، میتوان به بهبود کیفیت هوای شهر و کاهش ترافیک کمک کرد.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های حمل و نقل » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.