ورود
ثبت نام
نااطمینانی‌های بازار نفت در سال ۲۰۱۹/ احتمال افزایش قیمت نفت بر اثر تحریم ایران
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آژانس بین‌المللی انرژی به عنوان مهمترین نهادهای بازار نفت طی روزهای ۱۷ و ۱۸ ژانویه ۲۰۱۹ (۲۷ و ۲۸ دی ماه ۱۳۹۷) اقدام به انتشار نخستین گزارش‌های ماهانه خود در سال جدید میلادی نمودند. از این دو گزارش می‌توان بسیاری از نگرانی‌های سیاستگذاران نفتی در سطح جهان را درک کرد.
متن خبر :
با مطالعه این دو گزارش می‌توان دریافت که چشم‌انداز سال ۲۰۱۹ تاکنون برای هیچ نهادی روشن نیست و همه نسبت به مسائل متعددی نگرانی دارند، چرا که بازار نفت درحال حاضر متاثر از عواملیست که خارج از قدرت تولیدکنندگان بوده و غالباً دارای ماهیتی ژئوپلتیک یا اقتصادی صرف هستند.
این عوامل عبارتند از:
۱) جنگ تجاری ایالات متحده و چین
۲) شفاف نبودن موضع بریتانیا در خروج از اتحادیه اروپا
۳) سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی دنیا و اثر آن بر بازار ارز و سهام
۴) رشد اقتصاد جهانی.
عوامل فوق غیرنفتی هستند. اما عوامل نفتی، شناخته شده و تحت کنترل هستند. به عنوان مثال، افزایش تولید نفت غیراوپک یکی از این عوامل است که برای کنترل آن اوپک تصمیم به کاهش تولید جمعی ۱.۲ میلیون بشکه در روز گرفت.
پیش‌بینی می‌شود اعضای ائتلاف موسوم به اوپک پلاس طی دو ماه آتی گرد هم آیند تا این توافق را بازبینی و احتمالاً آن را تا پایان سال تمدید کرده یا میزان کاهش را بیشتر کنند. دبیرخانه اوپک در گزارش ماهانه اخیر خود به اهمیت تمدید توافق برای مدت طولانی‌تری اشاره کرده چرا که سیاست‌های پولی در دنیا منجر به افزایش هزینه وام در این سال نمی‌گردد و این بدان معناست که تولید غیراوپک افزایش خواهد یافت.
اوپک در گزارش خود پیش‌بینی کرده تولید غیراوپک به میزان ۲.۶ بشکه در روز افزایش یابد. این رشد بالا ناشی از افزایش تولید ایالات متحده، روسیه، کانادا و قزاقستان است که در این میان، روسیه و قزاقستان در ائتلاف اوپک پلاس حضور دارند. نکته قابل تامل این است که براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تولید روسیه در ماه پایانی سال ۲۰۱۸ و در زمانی که اوپک تولید خود را به میزان قابل توجهی کاهش داده بود، به رکورد ۱۱.۵ میلیون بشکه در روز رسید.
هیچ‌کس نمی‌داند روسیه چه زمانی تولید خود را به شکل قابل توجهی کاهش خواهد. البته این چیز جدیدی نیست. در نشست اوپک در وهران الجزایر در دسامبر ۲۰۰۸، آذربایجان و روسیه به عنوان کشورهای غیر اوپک حاضر در نشست متعهد شدند که در حمایت از اوپک تولید خود را کاهش دهند. اما در سال ۲۰۰۹ این تعهد به مرحله اجرا درنیامد و بدین‌ترتیب صادرات نفتی روسیه برای اولین بار پس از فروپاشی شوری سابق از عربستان پیشی گرفت و در حقیقت روسیه از کاهش تولید اوپک برای به دست آوردن سهم بازار بیشتر سوء استفاده کرد.
صادرات نفت خام و فرآورده‌های پالایشگاهی روسیه که در سه ماه نخست ۷.۲۵ میلیون بشکه در روز بود، در سه ماه دوم آن سال به ۷.۴ میلیون بشکه رسید. این درحالی بود که در همان برهه زمانی صادرات سعوی از ۷.۳۹ میلیون بشکه در روز به ۷ میلیون بشکه کاهش یافت. البته تجربه اوپک درخصوص نحوه ایفای تعهدات روسیه به سال‌ها پیش از اجلاس وهران برمی‌گردد. در سال ۲۰۰۱ روسیه و سایر تولیدکنندگان غیراوپک متعهد شدند تا از تاریخ اول ژانویه ۲۰۰۲ تولید خود را ۱۵۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. اوپک نیز متعهد شد ۱.۵ میلیون بشکه از تولید خود را در شش ماهه نخست ۲۰۰۲ کاهش دهد.
این کاهش بنا بود یک کاهش ۳.۵ میلیون بشکه‌ای در سال ۲۰۰۲ را در پی داشته باشد. بنابراین مجموع کاهشی معادل ۵ میلیون بشکه در سال ۲۰۰۲ اتفاق می افتاد. برای اینکه اوپک به کاهش تولید ادامه دهد می‌بایستی ۱۰ درصد از ۵ میلیون بشکه توسط غیراوپک کاهش می‌یافت. روسیه به تعهد خود در سال ۲۰۰۲ عمل نکرد و شش ماه متوالی طی همان سال تولید خود را افزایش داد.
به طورکلی، اوپک پیش‌بینی می‌کند تقاضای برای نفت این سازمان در سال ۲۰۱۹ حدود ۹۰ هزار بشکه در روز نسبت به سال ۲۰۱۸ کاهش یافته و ۳۰.۹ میلیون بشکه در روز برسد. از سوی دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی معتقد است در صورت پایبندی اعضای ائتلاف اوپک پلاس به توافق خود، بازار نفت در نیمه اول سال ۲۰۱۹ به تعادل خواهد رسید.
باتوجه به اینکه قیمت نفت در سطوح پایینی نسبت به ماه‌های متعددی در سال گذشته قرار دارد، تقاضا در سال جاری بویژه در شش ماهه نخست به شکل معقولی رشد خواهد کرد. درخصوص تقاضا، اوپک پیش‌بینی رشد ۱.۳ میلیون بشکه در روز و آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی رشد ۱.۴ میلیون بشکه در روز را داشته که در این شرایط اقتصادی و سیاسی جهان، رشد خوبی به نظر می‌رسد.
در این میان، وضعیت چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت بسیار اهیمت دارد. پیش‌بینی بانک جهانی و سایر نهادهای پژوهشی و نیز شرکت‌های چینی، حاکی از کندی رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۱۹ است. اما داده‌های منت
شر شده نشان می‌دهد واردات نفت در چین در ماه پایانی سال ۲۰۱۸ برای دومین بار در تاریخ این کشور به رکورد ۱۰.۵میلیون بشکه در روز رسیده است.
اما چگونه می‌توان میان پیش‌بینی کاهش رشد اقتصادی و افزایش واردات نفت (به عنوان نشانه رشد اقتصادی) جمع کرد؟
پاسخ این سوال را نشریه معروف پلاتس چنین داده که باتوجه به پایین بودن قیمت نفت درحال حاضر، و احتمال افزایش قیمت نفت بر اثر تحریم ایران توسط آمریکا، بیشتر نفت وارد شده ذخیره‌سازی می‌گردد.
